U bent hier

1. Op zoek naar verbetering

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier HR Rendement
Publicatiedatum: november 2024

Discriminatie op de arbeidsmarkt blijft een hardnekkig probleem. Niet alleen belemmert het mensen om in hun levensonderhoud te voorzien, zich te ontwikkelen en een bijdrage te leveren aan organisaties en de maatschappij, het zorgt er ook voor dat werkgevers talentvolle en productieve werknemers mislopen. Iedereen – van kandidaat tot werkgever – heeft daarom belang bij een arbeidsmarkt waar eerlijkheid en gelijke kansen centraal staan.

arbeidsmarkt

De eerste wetgeving om discriminatie tegen te gaan komt uit 1980. De ‘Wet gelijke behandeling van mannen en vrouwen bij de arbeid’ was de eerste wet die poogde om de ongelijke behandeling van vrouwen op de arbeidsmarkt aan te pakken. Toen werd ook de voorloper opgericht van de latere Commissie Gelijke Behandeling (CGB), in 2012 opgegaan in het College voor de Rechten van de Mens (hierna: het College). De CGB moest toezien op gelijke behandeling, onder andere in het werving- en selectieproces.

Gelijkebehandelingswetgeving

verboden

In 1994 volgde de Algemene wet gelijke behandeling waarin ook ongelijke behandeling op grond van godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, hetero- of homoseksuele gerichtheid of burgerlijke staat werden verboden. In 2003 kwam daar de Wet gelijke behandeling op grond van handicap/chronische ziekte bij en tot slot in 2004 de Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid. In al deze wetten werd discriminatie met de daarin opgenomen persoonskenmerken verboden en kon de CGB, en later het College, naast de rechter oordelen geven over de vraag of een situatie discriminatie opleverde.

Voor dit dossier is met name het discriminatieverbod bij de werving en selectie relevant, maar de gelijkebehandelingswetgeving geldt ook voor goederen en diensten, dus bijvoorbeeld als u iets koopt, en in het onderwijs.

Dat wetgeving alleen niet genoeg is, blijkt uit de verschillende onderzoeken naar (arbeidsmarkt)discriminatie. Bovendien zijn er ook andere irrelevante kenmerken die soms toch een rol spelen bij de beslissing om iemand wel of niet aan te nemen, zoals het hebben van een strafblad, dat er ooit beslag is gelegd op het loon, dat iemand als mooi of...
Het eerste landelijke ‘Actieplan voor de aanpak van arbeidsmarktdiscriminatie’ liep van 2018 tot en met 2021. Het tweede Actieplan loopt van 2022 tot en met 2025. In dit laatste actieplan is te zien dat de overheid inzet op verschillende initiatieven om arbeidsmarktdiscriminatie tegen te gaan: Werknemers en werkgevers beter bekend maken met...
Buiten al deze initiatieven is ook punt 3 uit het Actieplan interessant: ervoor zorgen dat wetgeving beter doel treft en wordt nageleefd. In 2020 werd het voorstel voor de Wet toezicht gelijke kansen bij werving en selectie ingediend bij de Tweede Kamer. De kern van het voorstel was werkgevers te verplichten een werkwijze te hanteren voor werving...