6.1 Verschillende afweermechanismen
normaal
Weerstand vertonen is heel normaal, want mensen laten niet alles zomaar gebeuren. ‘Het oude’ is nu eenmaal vaak prettiger dan ‘het nieuwe’. De meeste mensen willen ook niet dat er aan hun veilige basis getornd wordt. Om een verandering ‘tegen te houden’, gebruiken mensen (vrijwel automatisch) afweermechanismen.
6.1.1 Rationalisatie
argumenten
Door rationaliseren geeft iemand zichzelf argumenten die een beslissing of situatie ondersteunen. Hij probeert zijn teleurstelling of onvermogen weg te redeneren. Denk bijvoorbeeld aan de volgende zin: ‘Het is maar goed dat die promotie niet doorgaat, want nu heb ik meer tijd voor mijn gezin!’
6.1.2 Verdringing
wegstoppen
Verdringen is het wegstoppen van hevige emoties, bijvoorbeeld na ontslag of een overlijden. Vaak komen deze gevoelens later wel terug, maar ze zijn dan gedoseerd en minder sterk. In deze situaties is iemand vaak verbaasd over hoe weinig hij ervaart; hij kan zelfs de indruk hebben dat het wel meevalt. Totdat de gevoelens alsnog komen.
6.1.3 Ontkenning
eerste reactie
Bij ontkenning doen mensen alsof iets niet zo is, of niet gebeurd is. Een bekende eerste reactie op slecht nieuws is bijvoorbeeld ‘Nee!’ of ‘Het is niet waar!’ Het nieuws of de situatie is dan zó bedreigend dat iemand een tijdje probeert door te gaan alsof er niets aan de hand is.
6.1.4 Agressie
Een bekende vorm van weerstand is agressie: boos worden op de situatie of op degene die de negatieve boodschap gebracht heeft. Soms zijn mensen zelfs boos op objecten: de tafelpoot waartegen iemand zijn been stoot of de laptop die niet doet wat iemand ervan verwacht.
6.1.5 Vermijden
veiligheid
Mensen die vermijden, houden vast aan het bekende, omdat dit een gevoel van veiligheid geeft. Ze maken hun veilige kringetje klein om er zo min mogelijk binnen te laten komen. Baanzekerheid is een voorbeeld, maar ook altijd kiezen voor hetzelfde merk auto.
Dan is er ook nog tegengesteld gedrag
onzeker
U heeft het vast in uw omgeving weleens meegemaakt: mensen die onzeker zijn, gaan zich juist erg zeker gedragen. Iemand die bang is, kan zich in verhalen erg groot maken, en iemand kan zich beter en wijzer voordoen om te compenseren dat hij eigenlijk bar weinig weet.
6.1.6 Regressie
vroeger
Regressie is het vertonen van gedrag van vroeger. Onder druk hebben mensen de neiging om zich kinderachtig te gedragen. U zult ook in bepaalde situaties weleens de indruk van collega’s of vrienden gehad hebben dat ze zich puberaal opstelden.
6.1.7 Diskwalificatie
positie
Bij diskwalificatie doet iemand alsof een ander niet in de positie is om iets te vinden of te beslissen. Goede voorbeelden zijn: ‘Typisch iets voor een man/vrouw’ en ‘Dat had ik op jouw leeftijd ook’. Het zijn manieren om een ander niet serieus te hoeven nemen.
6.1.8 Verschuiven van aandacht
twijfels
Het verschuiven van aandacht is een manier om ervoor te zorgen dat mensen zich op iets anders gaan richten. Denk aan politici die de aandacht van de problemen in hun land verschuiven door twijfels te formuleren bij de motieven van andere politici of landen.