13.2 De praktijk
dienstverband
Op basis van wetgeving komt het IE-recht op een creatie of uitvinding van een werknemer dus in veel gevallen toe aan de werkgever, op voorwaarde dat de creatie of uitvinding tot stand is gekomen binnen het dienstverband en verband houdt met de functie van de werknemer. In de praktijk is niet altijd duidelijk of aan deze voorwaarden wordt voldaan.
13.2.1 Werknemer of zzp’er
discussie
Is bijvoorbeeld die ene zzp’er die hetzelfde werk verricht als uw werknemers eigenlijk niet ook gewoon een werknemer? Met een arbeidsovereenkomst voorkomt u in ieder geval discussie over het wel of niet bestaan van een dienstverband (zie het kader op de volgende pagina).
toevallig
functie- omschrijving
Maar ook als er geen twijfel bestaat over het bestaan van een arbeidsovereenkomst, kan de werknemer stellen dat hij het IE-recht heeft. Zo kan hij vinden dat zijn uitvinding niet met zijn gebruikelijke taken te maken heeft, omdat het meer toevallig tot stand kwam en niet het doel was van zijn werk. Een heldere functieomschrijving kan dan helpen, al zullen de feitelijke werkzaamheden de doorslag geven.
Sluit altijd een arbeidsovereenkomst
uitbesteden
Omdat binnen een werkgever-werknemerrelatie veel IE-rechten automatisch toekomen aan de werkgever, is het verstandig om een arbeidsovereenkomst te sluiten met personen die voor u werk gaan verrichten waar IE-rechten een rol kunnen spelen. Dus ook als u geen intellectueel eigendomsbeding in de arbeidsovereenkomst opneemt, biedt het contract al voordeel. Als u ervoor kiest om werk uit te besteden aan zzp’ers of uitzendbureaus, zult u aparte afspraken moeten maken over intellectueel eigendom.
13.2.2 Zekerheid creëren
samenhangen
Om onzekerheid over IE-rechten weg te nemen, voegt u een IE-beding toe aan de arbeidsovereenkomst. Daarin legt u vast dat de werknemer alle IE-rechten (van welke aard dan ook) die hij in het kader van zijn contract verkrijgt, aan uw organisatie overdraagt. In het beding moet u benadrukken dat het niet uitmaakt of de werknemer zijn prestatie zelfstandig, binnen werktijd of op de vaste werkplek heeft geleverd. Het enige wat voor het IE-recht uitmaakt, is dat de creatie van de werknemer samenhangt met zijn taakomschrijving.
Als u in het beding opneemt dat de werknemer in geen geval een (extra) vergoeding voor het gemis van octrooi op een uitvinding kan vorderen, kan dit nietig zijn of worden verklaard. Dat is geregeld in de Rijksoctrooiwet 1995.
Medewerking en handhaving
medewerking
beboeten
In het beding kunt u ook vastleggen dat de werknemer zijn medewerking verleent aan het verkrijgen en handhaven van IE-rechten van de werkgever, zowel tijdens als na zijn dienstverband. En bij overtredingen van het beding helpt het als u deze kunt beboeten via een boetebeding (zie hoofdstuk 14).
13.2.3 Doelgroep
cruciaal
Een intellectueel eigendomsbeding hoeft u niet altijd af te sluiten. Lang niet in elk beroep is er kans op het ontstaan van IE-rechten. En als u van laagdrempelige, overzichtelijke arbeidsovereenkomsten houdt, draagt een IE-beding daar geenszins aan bij. Voor sommige functies is het beding echter cruciaal. Is het de taak van een werknemer om iets uit te vinden, dan wilt u natuurlijk niet dat hij met die uitvinding ervandoor gaat en uw organisatie met lege handen overblijft.