1.4 Ontwikkelingen
Twee recente ontwikkelingen die invloed kunnen hebben op flexibele krachten zijn de Wet werk en zekerheid (WWZ) en de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA).
Wet werk en zekerheid
hervorming ontslagrecht
De WWZ is sinds 1 januari 2015 een feit. Op 1 juli 2015 zijn de meeste nieuwe regels daadwerkelijk ingegaan. Het belangrijkste onderdeel van de WWZ is de hervorming van het ontslagrecht: het doel was om ontslag eerlijker, eenduidiger, eenvoudiger en goedkoper te maken. Tegelijk heeft het kabinet belangrijke wijzigingen voor flexibele werknemers doorgevoerd om de positie van flexwerkers te versterken: flexwerkers moeten sneller aanspraak maken op een vast contract, maar werkgevers moeten vaste contracten ook eenvoudiger kunnen beëindigen.
Over die wijzigingen (zoals de aanscherping van de ketenbepaling en de introductie van de transitievergoeding) leest u meer in hoofdstuk 2 van dit themadossier.
effecten
Of die doelstellingen ook zijn bereikt, is in dit stadium nog lastig te beoordelen. Uit een eerste inventarisatie onder werkgevers naar de vermoedelijke effecten van de WWZ blijkt dat ze verwachten vooral meer tijdelijke contracten te gaan aanbieden. Ook vragen werkgevers zich af of de wet flexkrachten werkelijk meer zekerheid zal bieden.
Wat opvalt, is dat werkgevers creatief zijn in het voorkomen van een vast dienstverband of het betalen van de transitievergoeding. Dat zou volgens de werkgevers niet zozeer zijn vanuit ‘slecht werkgeverschap’, maar omdat ze zich daartoe gedwongen voelen door de onzekere economische situatie. Minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft wel een aantal reparaties doorgevoerd in de Wet werk en zekerheid (zie hoofdstuk 2).
Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (Wet DBA)
Wet DBA
modelovereenkomst
loonheffingen
Per 1 mei 2016 is de Verklaring arbeidsrelatie (VAR) vervallen voor zzp’ers. Dit is geregeld in de Wet DBA. Als opdrachtgevers en opdrachtnemers voor het aangaan van een samenwerking zekerheid willen hebben over de aard van hun arbeidsrelatie, kunnen ze daarvoor een modelovereenkomst van de Belastingdienst gebruiken of hun eigen overeenkomst laten beoordelen door de fiscus. Als de zzp’er en de opdrachtgever in de praktijk ook volgens die overeenkomst werken, hebben ze zekerheid dat ze geen loonheffingen verschuldigd zijn.
Minder opdrachten of koudwatervrees?
gevrijwaard
Volgens critici krijgen zzp’ers sinds de introductie van de Wet DBA minder opdrachten. Het kabinet meent dat er geen reden is om geen of minder zzp’ers in te huren, omdat de wettelijke definitie van een arbeidsrelatie niet is veranderd. Wat wel een effect kan zijn van de nieuwe wet is dat opdrachtgevers zich realiseren dat ze niet langer gevrijwaard zijn en risico lopen als er sprake is van een verkapt dienstverband.
voorbeeldovereenkomst
Een mogelijkheid is dat opdrachtgevers bestaande arbeidsrelaties opnieuw bestuderen en tot de conclusie komen dat er bij sommige ingehuurde krachten feitelijk sprake is van een dienstbetrekking en dat daar eigenlijk onder de VAR ook al sprake van was, maar de opdrachtgever geen risico liep omdat de verantwoordelijkheid voor het beoordelen van de arbeidsrelatie bij de zzp’er lag.
Om zekerheid te krijgen dat de voorbeeldovereenkomsten van de Belastingdienst en de goedgekeurde opdrachtovereenkomsten voldoen aan de eisen van de Wet DBA, heeft staatssecretaris Wiebes van Financiën in april een commissie in het leven geroepen die dit gaat toetsen. Vóór het einde van het jaar komt de commissie met een rapport met bevindingen en – zo nodig – aanbevelingen.