6.1 De juiste leeromgeving
contacten
De leeromgeving is van grote invloed op hoe effectief een opleiding of training is. Daarbij gaat het niet zozeer om de vraag of u intern of extern opleidt, maar vooral om de contacten met docenten en leerlingen die een werknemer heeft. In deze paragraaf komen diverse mogelijkheden aan bod.
6.1.1 Klassikaal of groepsgewijs onderwijs
kwaliteit
samen leren
Ondanks de opmars van bijvoorbeeld online leren, is klassikaal onderwijs nog steeds de meest voorkomende opleidingsvorm. De kwaliteit van klassikaal onderwijs hangt nauw samen met die van de docent en van de invulling van de lessen. Voor dat laatste geldt dat een praktische invulling vaak het beste werkt, zeker als de cursisten elkaar met de lesstof kunnen helpen. Klassikaal onderwijs is overzichtelijk, biedt een hoge mate van contact tussen docent en cursist en werkt door het idee van ‘samen leren’ vaak motiverend. Komen de cursisten er onderling niet uit, dan kunnen zij altijd terugvallen op de docent.
Het gebrek aan ‘maatwerk’ kan een nadeel zijn van klassikaal onderwijs. Er zijn altijd verschillen in leerstijl en tempo, ook als deelnemers dezelfde voorkennis hebben.
kleine groepen
Het is ook mogelijk om niet-klassikaal groepsgewijs onderwijs aan te bieden. Dan kunnen werknemers bijvoorbeeld in (kleine) groepen met elkaar oefenen of informatie uitwisselen, zonder dat er (voortdurend) een docent aanwezig is. Ook is het mogelijk om via een digitale leeromgeving groepsgewijs te leren. De leerlingen staan dan met elkaar in contact, zonder dat ze zich in dezelfde ruimte bevinden.
6.1.2 Zelfstudie
discipline
deadlines
gratis studiemateriaal
Voor werknemers met voldoende discipline en motivatie kan zelfstudie een goede scholingsvorm zijn. Werknemers kunnen zelf het leerproces bepalen. Het is wel verstandig om hierover vooraf goede afspraken te maken. Denk aan deadlines, de mogelijkheid om te studeren onder werktijd en de kostenverdeling als de werknemer geen diploma kan behalen. Bij zelfstudies bij bijvoorbeeld LOI en NTI kunnen werknemers een erkend diploma of certificaat halen. Met het gratis studiemateriaal van de Open Universiteit kunt u samen met de werknemer vooraf al vaststellen of een opleiding van nut is voor werknemer en organisatie.
Ook vakliteratuur bijhouden is een vorm van zelfstudie. Uw werkgevers mag onbelast vakliteratuur verstrekken. Dit geldt zowel onder de oude regels voor vergoedingen en verstrekkingen als onder de werkkostenregeling.
6.1.3 E-learning en blended learning
actueel
vrijheid
E-learning is leren met behulp van een computer. Deze manier van leren is tijd- en plaatsonafhankelijk. Bovendien kan het lesmateriaal altijd actueel zijn en kan het relatief eenvoudig worden aangepast aan het niveau van de deelnemers. Met e-learning hebben werknemers de vrijheid om op het werk of thuis te leren. Net als bij ‘gewone’ zelfstudie vereist dat wél een bepaalde zelfstandigheid en discipline.
Digitale leeromgeving
Heeft u grote e-learningplannen – bijvoorbeeld omdat u intern kennis wilt verspreiden tussen afdelingen – dan kunt u een digitale leeromgeving opzetten. Het leerproces wordt hierin inhoudelijk ontwikkeld en elektronisch en administratief ondersteund. Binnen deze leeromgeving kunnen werknemers de cursusonderdelen volgen die bij hun wensen en vermogens aansluiten. Zo kan iedere werknemer gericht werken aan zijn eigen ontwikkeling.
blended learning
In veel gevallen is het nuttig om e-learning aan te vullen met andere opleidingsvormen. Dit zogenoemde blended learning combineert het beste uit verschillende opleidingsvormen. Zo kan de scholing van een werknemer beginnen met een korte online introductie, gevolgd door een klassikale cursus en eventueel een praktische workshop.
6.1.4 Leren op de werkplek
takenpakket
goedkoper
coachingsvaardigheden
Op hun eigen werkplek kunnen werknemers precies leren wat ze op dat moment nodig hebben. Hun takenpakket is het lespakket en ze kunnen het geleerde direct in de praktijk brengen. Bovendien is hun leermeester – bijvoorbeeld een collega of leidinggevende – vaak in de buurt voor vragen of begeleiding. Daarnaast is leren op de werkplek vaak veel goedkoper dan een cursus of workshop. Leren op de werkplek stelt wel hoge eisen aan de begeleider. Deze moet tijd en ruimte krijgen om werknemers te coachen en hij moet beschikken over inhoudelijke kennis én goede coachingsvaardigheden.
Bij leren op de werkplek verwerft een werknemer alleen kennis die al in de organisatie aanwezig is. Bovendien ligt de nadruk op de praktijk, terwijl de werknemer ook behoefte kan hebben aan een theoretische basis. Dit kunt u oplossen met een combinatie van opleidingsvormen.