2.2 Kijk naar de inhoud
wettelijke voorwaarden
De meeste cao’s – Nederland telt er in totaal ongeveer 1.100 – zijn ‘reguliere’ cao’s, waarin arbeidsvoorwaarden, gedragsregels en afspraken over bijvoorbeeld de arbeidsomstandigheden of het ouderenbeleid zijn opgenomen. Cao’s verwijzen dan naar de wettelijke voorwaarden, zoals de socialeverzekeringswetgeving en het arbeidsrecht.
2.2.1 Arbeidsovereenkomst
nooit in strijd
reguliere cao’s
De afspraken die zijn gemaakt in een cao werken altijd door in de individuele arbeidsovereenkomst. In deze overeenkomst regelt de werkgever de individuele afspraken met een werknemer, zoals inschaling of een taakomschrijving. Het spreekt voor zich dat de individuele arbeidsovereenkomst van een werknemer nooit in strijd mag zijn met de cao die op uw organisatie van toepassing is.
Afspraken in de reguliere cao
In de zogenoemde ‘reguliere’ cao’s staan met name afspraken en regelingen op het gebied van:
- salarissen;
- arbeidsduur;
- roosters;
- ploegendiensten;
- vakantie;
- toeslagen voor overwerk of avond- en weekenddiensten;
- loondoorbetaling bij ziekte;
- rechtspositie van uitzendkrachten;
- scholing;
- arbeidsomstandigheden;
- ouderschapsverlof;
- pensioen. Deze arbeidsvoorwaarden gelden in de meeste gevallen voor alle, of anders voor een groot gedeelte van de werknemers in een organisatie.
2.2.2 Cao vormt het kader
salarisschalen
De cao-bepalingen vormen vaak het kader waarbinnen de werkgever de individuele afspraken met de individuele werknemer overeenkomt. In de cao staan bijvoorbeeld de salarisschalen met bijbehorende bedragen en in de individuele arbeidsovereenkomst legt de werkgever vervolgens de precieze inschaling vast.
2.2.3 Aanvulling
doorwerking
afspraken
Daarnaast is de cao vaak een aanvulling op de individuele arbeidsovereenkomst. Dit heet ook wel de ‘doorwerking’ van de cao. Denk bijvoorbeeld aan de flexibele arbeidsvoorwaarden die werknemers kunnen kiezen. Die staan meestal niet in de individuele arbeidsovereenkomst genoemd, maar wel in de cao.
2.2.4 Andere verplichtingen
vakorganisatie
In sommige cao’s vindt u ook andere afspraken terug, zoals afspraken die betrekking hebben op de verplichtingen van de cao-partijen of de extra rechten die uw OR zijn toegekend. Misschien is de werkgever bijvoorbeeld verplicht om in geval van een voorgenomen reorganisatie tijdig overleg te voeren met de vakorganisaties. Verder kan de cao de werkgever verplichten om bepaalde activiteiten te organiseren en te financieren voor de werknemers, bijvoorbeeld het oprichten van een scholingsfonds. Het kan ook zijn dat zulke activiteiten zijn ondergebracht in een afzonderlijke cao.
De vorm van de collectieve arbeidsovereenkomst
cao-vorm
Een cao kan in verschillende vormen worden afgesloten. Dit is van belang voor het toepassingsgebied van de cao en voor de mate waarin de bestuurder van de cao-bepalingen mag afwijken. In de cao zelf staat beschreven welke vorm voor het document geldt:
- Een cao kan per bedrijfstak of organisatie gelden (zie hoofdstuk 4). Een cao kan regulier of specifiek zijn (zie paragraaf 2.1 en 2.4). Een cao kan een minimum of een standaard voorschrijven (zie paragraaf 2.2).