2.1 Bepaal het soort cao
afwijken
Het karakter van de cao is voor uw onderhandelingsruimte erg belangrijk. U moet daarom uitzoeken of u te maken heeft met een standaard-cao of een minimum-cao. Vooral voor de vraag of de bestuurder ten gunste van de werknemer mag afwijken, is het van belang dat u weet welk karakter uw cao heeft. Dit kunt u aan het begin van de cao-tekst vinden.
2.1.1 Standaard-cao
nietig
In een standaard-cao zijn afwijkingen niet toegestaan. De arbeidsvoorwaarden hebben bij deze cao dan ook een concrete invulling. De regels uit deze cao gaan vóór de individuele arbeidsovereenkomst. Bepalingen in de individuele overeenkomst die strijdig zijn met de cao zijn nietig, of ze nu gunstiger zijn voor de werknemer of niet.
Gebruikelijk
minimum-cao
Lange tijd was het in Nederland gebruikelijk om deze standaard-cao’s te hanteren, maar inmiddels zijn veel cao’s teruggebracht tot minimum-cao’s. Vooral in gereglementeerde sectoren zijn er echter nog veel standaard-cao’s. Bij gereglementeerde beroepen kunt u denken aan beroepen die alleen werknemers met een bepaald nationaal diploma mogen uitoefenen, zoals een arts, een tandarts, een verzorgende, een verloskundige of een architect.
Afzonderlijke bepalingen
standaard-cao
minimumkarakter
Heeft u te maken met een standaard-cao, dan betekent dit niet altijd automatisch dat uw werkgever van geen enkele cao-regeling mag afwijken. Het kan namelijk heel goed voorkomen dat een aantal afzonderlijke bepalingen in een standaard-cao wél een minimumkarakter heeft en dat de cao – ondanks die bepalingen – toch gewoon een standaard-cao is. Let daar dus goed op!
Speur de cao minutieus na op bepalingen waar de ondernemingsraad wél wat mee kan en sleep er een gunstigere regeling uit voor de werknemers.
2.1.2 Minimum-cao
afwijken
De meeste cao’s in Nederland kennen dus een minimumkarakter. Dit houdt in dat de bestuurder – in overleg met uw ondernemingsraad – in positieve zin (gunstig voor de werknemer), maar niet in negatieve zin (ongunstig voor de werknemer) mag afwijken van de cao. Afwijken hoeft niet, in dat geval geldt de minimumbepaling uit de cao. Maar het is natuurlijk slim om te proberen gunstigere regelingen voor de werknemers te treffen met de bestuurder.
Overigens kunnen ook in een minimum-cao bepalingen staan waarvan de werkgever niet mag afwijken.