U bent hier

3.3 Informatie en overleg

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum: februari 2025

overleg

In hoofdstuk 1 heeft u het al kunnen lezen: maatregelen moeten voldoende bescherming bieden, uitvoerbaar zijn en niet leiden tot overbelasting van de directe collega’s. Overleg over de maatregelen tussen alle betrokkenen is daarom van groot belang. Werken bij u werknemers van een heel divers opleidingsniveau? Zorg ervoor dat de informatie goed aansluit bij het taalgebruik, het kennisniveau en de denkwereld van de verschillende groepen werknemers. Maak hierbij onderscheid in ‘lezers’, ’denkers’ en ‘doeners’.

Uitvoerenden in de zorgsector zijn een mooi voorbeeld van echte doeners. Voor het verzorgen van een paar extra cliënten draaien ze hun hand niet om, maar een uitgebreide memo is aan hen niet besteed. Mondelinge toelichting op de werkvloer werkt bij hen vaak beter.

3.3.1 Centrale rol voor leidinggevende

maatregelen

informatievoorziening

U heeft het eerder al kunnen lezen: in de praktijk speelt de leidinggevende een belangrijke rol bij de melding, de voorlichting en het nemen van beschermende maatregelen. Het is zijn verantwoordelijkheid – en uiteindelijk natuurlijk die van de werkgever – om op tijd de juiste maatregelen te nemen. Het is daarom belangrijk dat de leidinggevende goed op de hoogte is van de wet- en regelgeving en de arbeidsrisico’s. Aan u de taak om de leidinggevende in de gelegenheid te stellen om zijn rol met verve te vervullen. Zo zorgt u voor de informatievoorziening over de regelgeving en ondersteunt u zo nodig bij de interpretatie van de RI&E voor de betreffende werkneemster. Daarnaast is het uw taak om de leidinggevende zo op te leiden dat hij de belangen inziet van gezonde zwangerschap. Niet alleen voor de zwangere, maar ook voor de afdeling. Immers, bij vroegtijdige uitval of ongemotiveerde werknemers is niemand gebaat.

3.3.2 Informeer collega’s!

sociale steun

begrip

Sociale steun van collega’s is belangrijk voor zwangere werkneemsters. Sociale steun en praktische ondersteuning op de werkvloer dragen bij aan een positief verloop van de zwangerschap en aan minder verzuim. Het is daarom belangrijk dat de directe collega’s weten dat een collega zwanger is en dat daarom bepaalde maatregelen worden genomen. Alleen dan kunnen ze begrip tonen en zijn ze hopelijk bereid om zich extra in te spannen voor hun collega als dit nodig is. Laat het initiatief hiertoe niet aan de zwangere werkneemster over. Zij is dan te veel afhankelijk van willekeur en gunsten. Het zal niet de eerste keer zijn dat een zwangere geen hulp vraagt omdat zij zich bezwaard voelt. Met alle mogelijke gevolgen van dien. Het ligt het meest voor de hand dat de leidinggevende, de collega’s informeert.

Op een werkplek met hoofdzakelijk mannen is de benodigde informatie minder direct voorhanden en kost het soms extra moeite om de aanpak tijdens de zwangerschap en periode van borstvoeding vast te stellen. Een arbodienst of bedrijfsarts biedt dan uitkomst.

3.3.3 Werk aan de winkel voor u

voorlichten

Als arboprofessional is het uw taak om ervoor te zorgen dat alle betrokkenen op de hoogte zijn van hun verantwoordelijkheden, rechten en plichten. Het spreekt dan ook voor zich dat u goed op de hoogte bent van alle geldende afspraken, zowel van de wettelijke regelingen als eventuele afspraken uit de cao en personeelsregeling. U draagt zorg voor de informatievoorziening voorafgaand aan de verplichte voorlichting aan werkneemsters. U zorgt er bijvoorbeeld voor dat zij op de hoogte zijn van de meldingsplicht en van het belang om dit vroegtijdig te doen. Maar de belangrijkste taak die voor u is weggelegd, is het voorlichten van de leidinggevenden. Zij zijn in de meeste gevallen de spil van de organisatie in de uitvoering van het zwangerenbeleid. Het is uw taak om ervoor te zorgen dat zij weten wat ze moeten doen bij een melding van zwangerschap en borstvoeding. Wat vertellen zij de werkneemster en welke maatregelen moeten zij nemen?

Protocol en beleid

overzicht

U helpt uzelf én de leidinggevenden in uw organisatie door een en ander op papier te zetten. Zo kan iedereen altijd opzoeken welke acties hij in welke fase moet uitvoeren. Ook een overzicht van de relevante wet- en regelgeving is hierbij een handig hulpmiddel. Zo weet de leidinggevende waarnaar hij kan verwijzen in de voorlichting en zal hij minder snel halve waarheden vertellen.

Als er binnen uw organisatie – naast de wettelijke regelgeving en maatregelen die voortvloeien uit de RI&E – aanvullende afspraken zijn gemaakt, is het aan te bevelen om deze vast te leggen in een notitie over zwangerenbeleid.

Goed werkgeverschap

zwangerenbeleid

U weet als geen ander dat werkgever en werknemer wettelijk verplicht zijn om zich ten opzichte van elkaar als goed werkgever respectievelijk goed werknemer te gedragen: bedrijven halen daar aantoonbaar winst uit. Het leidt tot een betere gezondheid en inzetbaarheid van werknemers, tot een hogere productiviteit en minder verloop. Uw zwangerenbeleid speelt hier een belangrijke rol in. Hiermee beschermt u immers de veiligheid en gezondheid van de zwangere werkneemsters en hun ongeboren kindje.

Gemotiveerde leiding

betrokkenheid

Zonder gemotiveerde en betrokken werknemers kunt u voorlichten tot u een ons weegt, maar zult u weinig draagvlak creëren. Om dit te bereiken, is betrokkenheid van de directie en leidinggevenden essentieel. Zwangere werkneemsters en hun collega’s voelen zich daardoor gesteund. Daarbij is het belangrijk dat er aandacht is voor het nemen van werkbare maatregelen.

Ondersteuning door de bedrijfsarts

adviseren

Bij het opstellen van een protocol of zwangerenbeleid kan de bedrijfsarts u adviseren. Bezuinig hier niet op. Met de actieve ondersteuning van de bedrijfsarts kunt u mogelijk kosten besparen door schadelijke gevolgen en verzuim als gevolg van zwangerschap of bevalling te voorkomen. Voorkomen is beter dan genezen.

3.3.4 Overleg met OR

arbeidsomstandigheden

instemming

waakhond

Eén van de belangrijkste taken van de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) is het bevorderen en bewaken van goede arbeidsomstandigheden. Ook als het gaat om werkneemsters die in verwachting of net bevallen zijn. Volgens de Wet op de ondernemingsraden (WOR) heeft de OR of PVT instemmingsrecht op regelingen die betrekking hebben op de arbeidsomstandigheden. Dit betekent onder meer dat de OR of PVT instemming heeft op:

  • regelingen rond zwangerschap en borstvoeding;
  • de RI&E en een plan van aanpak, waarin specifieke passages staan over zwangerschap en borstvoeding;
  • collectieve afspraken over de toegang van zwangere werkneemsters tot een arbodeskundige.

Meerwaarde medezeggenschap

Het is de verantwoordelijkheid van de werkgever om de veiligheid en gezondheid van zwangere werkneemsters niet uit het oog te verliezen. De ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging fungeert daarbij als waakhond van de zwangeren. Tevens speelt de medezeggenschap een belangrijke rol bij het creëren van draagvlak voor regelingen binnen het zwangerschaps- en borstvoedingsbeleid. Houd daarbij wel in uw achterhoofd dat arbeidsomstandigheden voor zwangeren een zeer specialistisch onderdeel zijn van het arbobeleid. Laat u daarom altijd bijstaan door deskundigen.