1.1 Organisaties in verandering
Dit themadossier volgt twee organisaties die in een veranderproces zitten. De eerste organisatie is een school voor voortgezet onderwijs, het Stedelijk Lyceum, die zijn onderwijs wil veranderen om bij te blijven bij de technologische ontwikkelingen en veranderingen in de leerlingpopulatie. De andere organisatie, Sfeervol BV, is een groeiende organisatie die eigen ontwerpen vooral aan zakelijke klanten aanbiedt. Sfeervol BV moet mee in de concurrentiestrijd en moet daarvoor een paar ingrijpende veranderingen doorvoeren.
1.1.1 Het Stedelijk Lyceum
regiofunctie
vakgebied
Het Stedelijk Lyceum is een grote, brede school met iets meer dan 1.400 leerlingen in een middelgrote stad. De school heeft een regiofunctie: naast stadskinderen komen ook kinderen uit de regio naar het Stedelijk Lyceum. De school heeft vmbo-, havo- en vwo-richtingen en de organisatie is daaromheen ingericht. De meeste docenten werken in een eigen vakgebied en er is een duidelijke scheiding tussen onder- en bovenbouw. Alle organisatietaken vallen direct onder de rector, alle onderwijs- en leerlinggerelateerde zaken vallen onder de verschillende vakgebieden.
Verschillende uitdagingen aan de orde
De docentenpopulatie bestaat uit een groot aantal oudere docenten. De gemiddelde leeftijd is 49 jaar. Binnen nu en vijf jaar gaat ongeveer 30% van de docenten met pensioen. Naast deze uitdaging ziet de school dat het aantal leerlingen dat uit de stad komt kleiner wordt, en het aantal leerlingen uit de regio groter. Het lijkt erop dat stadskinderen ‘het Stedelijk’ niet meer zo interessant vinden. ‘Er is steeds minder “Stedelijk” aan het Stedelijk Lyceum’, hoor je in de wandelgangen.
Samenstelling
grondige verandering
Zowel de vergrijzing in het docententeam als de veranderende samenstelling in de leerlingpopulatie heeft ertoe geleid dat de rector, in samenspraak met de conrectoren, een besluit genomen heeft. Er moet een grondige verandering plaatsvinden in de opbouw van de school. Hóe groot en omvangrijk is nog onduidelijk, maar dát er iets moet gebeuren is helder.
1.1.2 Sfeervol BV
Vijf jaar geleden begonnen de twee vrienden Remco Cornelisse en Maarten de Boer een winkeltje in woonaccessoires. Remco kon leuk ontwerpen en Maarten kende veel mensen. Remco bedacht en Maarten verkocht. Hun klanten waren vooral kantoren en horeca. Al gauw loopt het bedrijfje als een dolle: in twee jaar tijd hebben ze tien mensen in dienst en een omzet van twee miljoen euro.
Structuur
processen
Na twee jaar komt het bedrijf in rustiger vaarwater en hebben de mannen eindelijk tijd om hun organisatie vorm te gaan geven. Ze maken afspraken met een producent, die Remco’s ontwerpen produceert. Daarnaast brengen ze structuur aan in de processen, creëren ze verschillende afdelingen en zo zijn ze klaar voor de toekomst.
Consumentenmarkt
Langzaamaan verbreden ze hun activiteiten richting de consumentenmarkt. Er komt een website, die door een bureautje onderhouden wordt. Ook nemen ze een aantal backofficemedewerkers aan die bestellingen checken en telefonisch contact hebben met klanten. De consumentenmarkt reageert positief, maar hun hoofdactiviteit blijft de zakelijke markt (B2B).
En toen kwam corona...
uitdaging
Dan breekt de coronapandemie uit. De consumentenmarkt groeit enorm, want iedereen slaat aan het thuiswinkelen. Daarnaast krimpt de zakelijke markt, want kantoren en de horeca houden meteen hun hand op de knip. Remco en Maarten staan voor een uitdaging. Dít is het moment om door te pakken naar de consumentenmarkt, maar hun organisatie is nog grotendeels ‘B2B’ ingericht, en met vertegenwoordigers en accountmanagers bedien je geen consumentenmarkt. Om te kunnen overleven, moet Sfeervol BV alle aandacht op de consumentenmarkt richten. Maar wat is hiervoor de beste aanpak?