7.1 Waarom werknemers eerder willen stoppen

aanleiding

Werknemers kunnen er om diverse redenen voor kiezen om eerder te stoppen met werken. Dit kunnen privéredenen zijn – zowel positief als negatief – en redenen die in het werk gelegen zijn. Het is goed als uw organisatie met de werknemer die eerder wil stoppen bespreekt wat zijn reden of aanleiding is voor deze wens. Dit kan mede bepalen hoe hier verder mee om te gaan.

7.1.1 Werken wordt te belastend

te zwaar

Een veelgenoemde reden om eerder te willen stoppen met werken is simpelweg dat het werk te zwaar wordt. Dit kan zowel met fysieke als emotionele of mentale belasting te maken hebben. Deze problemen zijn al aan de orde gekomen in hoofdstuk 3 over vitaliteitsbeleid. Als het werk met de vorderende leeftijd steeds zwaarder wordt, kan het aantrekkelijk zijn om te stoppen voordat de pensioenleeftijd is bereikt. Dit is echter niet noodzakelijkerwijs de enige optie.

Passende arbeid

veranderingen

Geeft een werknemer aan dat hij zijn werkzaamheden te zwaar vindt, dan kunt u onderzoeken welke veranderingen u in zijn functie of taken kunt aanbrengen, om het werk weer gezond en bij voorkeur ook leuk en uitdagend te maken. Probeer die veranderingen ook in de praktijk uit. Vaak is het voor een werknemer moeilijk om de belasting van taken vooraf in te schatten. Levert een wijziging voor de werknemer onvoldoende verlichting op, kijk dan samen verder naar passende arbeid.

opties

Komt een werknemer met dit probleem bij u, maak hier dan altijd werk van en onderzoek de opties. Als u niets doet en de werknemer zelf de financiering voor vroegpensioen niet rondkrijgt, is de kans op ziekteverzuim namelijk erg groot.

Kan een werknemer geen motivatie meer opbrengen om deze veranderingen aan te brengen, dan kan het beter zijn als u toch samen kijkt hoe de werknemer zijn vroegpensioen kan financieren. Zo kunt u het probleem alsnog naar tevredenheid van alle partijen oplossen.

7.1.2 Afnemende motivatie of interesse

nieuwe taken

zonde

Een ander veelvoorkomend probleem van werknemers die uitzicht hebben op hun pensioen, is afnemende motivatie. Dit kan komen doordat ze relatief kort voor hun pensioen zelf geen nieuwe taken en uitdagingen meer oppakken, waardoor ze in de praktijk hun tijd uitzitten. Dit is natuurlijk niet motiverend. Bovendien is de kans groot dat hun productiviteit en de kwaliteit van het werk daardoor afneemt. Dat is dubbel zonde: dit zijn meestal niet de goedkoopste werknemers die uw organisatie in dienst heeft en ze hebben nog steeds heel veel te bieden.

Katalysator

reorganisatie

proces

Grote veranderingen in de organisatie of ingrijpende ontwikkelingen in het werkveld kunnen werken als katalysator voor het verlies van motivatie. Als uw organisatie met een grote reorganisatie bezig is, beïnvloedt dat meestal alle werknemers. Het zorgt voor veel onrust en vaak ook voor praktische veranderingen. Werknemers moeten bijvoorbeeld wennen aan een nieuwe functie, aan een nieuw team of een nieuwe leidinggevende. Vaak hebben mensen aanvankelijk het gevoel dat ze er eerder op achteruit dan op vooruitgaan. Het kan een tijd duren voordat alles weer gestabiliseerd is en het werkplezier en de motivatie weer helemaal terugkomen. Moeten werknemers in de paar jaar voor hun pensioen dat hele proces doormaken, dan stappen ze misschien liever van tevoren al uit die trein. Hoe goed u een veranderingsproces ook begeleidt, de kans dat u dit gevoel van onzekerheid en achteruitgang helemaal kunt voorkomen, is niet groot. Het kan voor werknemers dan inderdaad een goede keuze zijn om hun pensioen eerder te laten ingaan.

Diverse redenen voor eerder stoppen

7.1.3 Reorganisatie en bedrijfseconomisch ontslag

ontslag

Bij reorganisaties kan er ook sprake zijn van – al dan niet gedwongen – ontslag. Als uw organisatie mensen wil laten afvloeien door middel van natuurlijk verloop, komen uw wensen mogelijk overeen met die van de werknemer die met pensioen wil. Uw werkgever kan bij een ontslag met wederzijds goedvinden dan bijvoorbeeld een ruimere vergoeding bieden dan u in andere omstandigheden zou doen. U bent immers beiden gebaat bij het ontslag. Die hogere ontslagvergoeding helpt de werknemer weer om de periode tot zijn pensioen- of AOW-uitkering financieel te overbruggen.

Gedwongen

kiezen

Is er sprake van gedwongen bedrijfseconomisch ontslag, dan is er weinig te kiezen: het afspiegelingsbeginsel moet worden toegepast. Ziet uw werkgever aankomen dat het op gedwongen ontslagen aankomt, dan kan hij mogelijk voor die tijd al met de oudere werknemer praten over ontslag met wederzijds goedvinden. Zo bespaart hij andere werknemers wellicht een gedwongen vertrek.

straf

inkomen

Let wel op: de Belastingdienst kan dit zien als Regeling voor vervroegde uittreding (RVU), een regeling waarbij de werknemer een uitkering krijgt om de periode tot zijn pensioen- of AOW-leeftijd te overbruggen. De werkgever moet in zo’n geval als ‘straf’ een zogeheten pseudo-eindheffing van 52% over de uitkering betalen. Dit is ooit bedacht om vervroegd stoppen met werken tegen te gaan. Inmiddels is duidelijk dat het nu eenmaal niet altijd mogelijk is om te blijven werken tot het bereiken van de (gestegen) AOW-leeftijd. Daarom is in het pensioenakkoord besloten een uitkering die als RVU valt te bestempelen, tot een bepaalde hoogte vrij te stellen van de RVU-heffing. Om gebruik te kunnen maken van deze vrijstelling, moeten de werknemers om wie het gaat, binnen drie jaar recht krijgen op AOW. Omdat het vrijgestelde bedrag vrij laag is, zullen de werknemers in kwestie er in inkomen op achteruitgaan. Zorg dat werknemers hiervan van tevoren op de hoogte zijn!

7.1.4 Mantelzorg en privéactiviteiten

zieke partner

zorgverlof

Werknemers kunnen er ook voor kiezen om eerder te stoppen met werken omdat ze hun tijd liever aan privéactiviteiten willen besteden. Soms is ook dit noodgedwongen, bijvoorbeeld omdat een werknemer moet zorgen voor bejaarde ouders of een zieke partner. U kunt dan eerst bekijken of u de werknemer kunt helpen met flexibele werktijden of de bestaande verlofmogelijkheden voor kortdurend en langdurend zorgverlof. Mogelijk is deeltijdpensioen ook een optie. Maar als de werknemer gewoon zijn tijd en hoofd vrij wil hebben voor mantelzorgtaken, is dat een goede reden om helemaal te stoppen met werken. Dan gaat het vaak alleen nog om het kloppend maken van het financiële plaatje.