10.2 Welke cao wordt van kracht?
minimum-cao
In geval van een overgang van onderneming zijn er twee soorten werknemers:
- De werknemers die overgaan met de organisatie, de zogeheten ‘overgenomen werknemers’. Op deze werknemers blijft de cao of de algemeen verbindend verklaarde cao-bepalingen gewoon van toepassing. Hun arbeidsvoorwaarden veranderen dus niet door de overname. De cao blijft gelden, ook als de overnemende organisatie een nieuwe minimum-cao krijgt.
- De werknemers die al in dienst zijn van de overnemende organisatie. Zij behouden aanspraak op hun eigen cao met bijbehorende arbeidsvoorwaarden.
10.2.1 Dezelfde cao
bedrijfstak-cao
Vallen beide organisaties onder dezelfde bedrijfstak-cao, dan zal dit punt niet zo moeilijk te beoordelen zijn. De arbeidsvoorwaarden die in de cao zijn geregeld, zijn dan waarschijnlijk voor beide partijen gelijk. Deze cao geldt zowel voor de overgenomen werknemers als voor de werknemers die al in dienst zijn.
Houd wel rekening met regelingen die de cao niet regelt. Houd met uw OR een oogje in het zeil om te zorgen dat de werknemers er op dit punt niet op achteruitgaan.
10.2.2 Twee cao’s
Gelden er verschillende cao’s, dan is het lastiger. Onder bepaalde voorwaarden (die in de Wet op de cao staan) kan de overnemende organisatie andere arbeidsvoorwaarden hanteren voor de overgenomen werknemers.
10.2.3 Nog meer cao’s
werkingssfeer
Het is ingewikkelder als binnen één organisatie meerdere cao’s gelden. Dit komt voor als een organisatie in verschillende bedrijfstakken werkt. Om te bepalen welke cao geldt, is de omschrijving van de werkingssfeer in de cao doorslaggevend: welke omschrijving past het beste bij de werkzaamheden van de betreffende werknemer?
Verschillende werkzaamheden
Werknemers kunnen ook onder meerdere cao’s vallen, bijvoorbeeld omdat ze veel verschillende werk doen of omdat ze onder een reguliere en onder een specifieke cao vallen. Als dit problemen oplevert, kunnen cao-partijen duidelijkere afspraken maken. Lukt dit niet, dan moet de werkgever het per werknemer oplossen. Het kan ook zijn dat binnen een organisatie aparte cao’s gelden voor verschillende groepen, zoals voor hogere functies. In deze gevallen is vaak wel duidelijk welke cao op welke werknemer van toepassing is.
10.2.4 Einde cao
geldingsduur
De binding aan de cao of avv-bepalingen geldt voor de geldingsduur van de cao. Na het verstrijken van de geldingsduur van de cao van de overnemer, zal hij deze kans aangrijpen om met de overgenomen werknemers andere arbeidsvoorwaarden af te spreken. Als zij en de OR akkoord zijn, geldt deze nieuwe bedrijfstak- of ondernemings-cao voor alle werknemers. U stemt natuurlijk alleen in als dit een verbetering inhoudt voor de werknemers.
Zonder instemming van de werknemers en de OR moet de overnemer wachten totdat ook de geldingsduur verstrijkt van de cao of avv-bepalingen waaraan de overgenomen werknemers gebonden zijn.
10.2.5 Nieuwe cao
toepassingsgebied
Als er tussentijds een heel nieuwe cao komt, vallen de overgenomen werknemers daar ook onder. Tenminste, als het toepassingsgebied ook op hen van toepassing is. Leidend bij het bepalen hiervan is het werk dat de overgenomen werknemers uitvoeren of de aard van de organisatie. Als zij inderdaad onder het toepassingsgebied vallen, hoeft de overnemer dus niet te wachten tot de cao afloopt die voor de overgenomen werknemers gold bij de overgang van de onderneming. Dit gaat ook op bij nieuwe avv-bepalingen.
De overnemende organisatie moet er wel rekening mee houden dat na het verstrijken van de tijd waarvoor de avv geldt, de ‘oude’ arbeidsvoorwaarden weer herleven.
Slechtere arbeidsvoorwaarden
minimumkarakter
overgangs-regeling
Het kan zo zijn dat het veranderen van een arbeidsvoorwaardenpakket tot een verslechtering leidt voor de overgenomen werknemers, bijvoorbeeld als de cao die gold bij de overname een hoger loon voorschrijft dan de cao die van kracht werd na de overname. Als de nieuwe cao een minimumkarakter kent, mag het hogere loon uit de vorige cao gelden. Immers, bij een minimum-cao mag de werkgever afwijken ten gunste van de werknemer. Op andere punten is de nieuwe cao wel van toepassing. Geldt er een standaard-cao, dan bepaalt het onderhandelingsresultaat of er inderdaad een verslechtering optreedt of dat er voor de overgenomen werknemers een andere bepaling of een overgangsregeling geldt.
10.2.6 Geen cao overnemer
Als de overnemer niet onder een cao valt, moet hij de cao van de overgenomen werknemers toepassen. Verstrijkt de einddatum van die cao, dan kan de overnemer andere arbeidsvoorwaarden met de overgenomen werknemers afspreken. Gaat een werknemer niet akkoord, dan moet de overnemer de cao blijven naleven tegenover die werknemer. Als dit onredelijk van de werknemer is en bezwaarlijk voor de werkgever is, kan hij naar de rechter stappen.
Werknemers
standaard-cao
Het komt ook voor dat de overnemer een cao heeft, maar de overgenomen werknemers niet. Als het toepassingsgebied op de overgenomen werknemers van toepassing is, gaan zij ook onder de cao vallen. Ook hier geldt dat zij waarschijnlijk aanspraak houden op eventueel hoger loon. Geldt er een standaard-cao met een lager loon, dan zijn de overgenomen werknemers afhankelijk van de goede gezindheid van hun nieuwe werkgever. Als er een algemeenverbindend verklaarde bepaling voor de overnemer geldt, herleven de ‘oude’ arbeidsvoorwaarden zodra de avv-termijn is verstreken.