3.3 Re-integratieactiviteiten

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement

Publicatiedatum: oktober 2015

beperkingen

Er zijn allerlei maatregelen en activiteiten denkbaar om re-integratie te bevorderen. Wat het meest geschikt is, hangt af van de beperkingen en mogelijkheden van uw medewerker en van het einddoel. Op rendement.nl/arbodossier vindt u een checklist met re-integratiemogelijkheden.

Voorbeelden van maatregelen

Een aantal voorbeelden van re-integratiemaatregelen:

Wijzigingen gericht op de werkinhoud, zoals taakverandering, om- of bijscholing of jobcoaching.
Wijzigingen in de arbeidsomstandigheden, bijvoorbeeld op het gebied van werktijden, pauzetijden en werkplekvoorzieningen.
Wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden, zoals meer verlofmogelijkheden.
Het aanbieden van therapie of training om psychische klachten of gedragsproblemen aan te pakken.

3.3.1 Terugkeer naar eigen functie

Het uitgangspunt van een re-integratietraject is terugkeer van de werknemer in de eigen functie. Dit is in de Wet vebetering poortwachter vastgelegd om de werknemer te beschermen tegen druk van de werkgever om een andere functie te accepteren en zo sneller weer aan het werk te zijn.

Terugkeer in de oude functie is vaak voor alle partijen het voordeligst: de werknemer is terug op zijn vertrouwde plek en de werkgever verliest zijn kennis en ervaring niet.

Terugkeer onmogelijk

vervroegde WIA

Soms is terugkeer in de oude functie helaas duidelijk onmogelijk, zoals bij een permanente lichamelijke beperking of terminale ziekte. In dat geval heeft het weinig zin om aan te modderen met onhaalbare re-integratieplannen. De werknemer kan dan vervroegd een WIA-uitkering aanvragen bij UWV. Hoofdstuk 7 gaat hierop uitgebreider in.

Volgorde van de re-integratiestappen

Meestal verlopen de re-integratiestappen als volgt:

De werknemer keert terug in zijn oorspronkelijke functie, maar begint met slechts een deel van de oorspronkelijke taken.
Als dit niet kan of niet werkt, wordt gezocht naar een andere functie binnen de organisatie.
Blijkt ook een andere functie niet haalbaar, dan zoekt de werkgever tijdelijke mogelijkheden bij andere werkgevers.
Is tijdelijk werk geen optie, dan zoekt de werkgever naar permanente mogelijkheden bij andere werkgevers.

3.3.2 Passende arbeid

verplicht

Soms is terugkeer in de functie niet in één keer mogelijk en biedt uw werkgever de werknemer tijdelijk ander werk aan – dit is ‘passende arbeid’. Ook als blijkt dat de werknemer zijn oude taken überhaupt niet meer kan oppakken, is de werkgever verplicht passende arbeid aan te bieden. Passende arbeid draait niet alleen om andere taken of een andere functie, maar ook om het verminderen van de uren, aanpassen van de werktijden of werkplekaanpassingen.

Redelijk

niet zomaar weigeren

Is het voorstel voor passende arbeid redelijk, dan mag de werknemer dat niet zomaar weigeren. Ook hij is immers verplicht om mee te werken aan re-integratie. Weigeren mag wel bij een ‘deugdelijke reden’, bijvoorbeeld als het voorstel in strijd is met de cao of de veiligheidsvoorschriften.

Fysieke en mentale mogelijkheden

Wat is passende arbeid? In 7:658a, lid 4 BW staat : ‘Onder passende arbeid wordt verstaan alle arbeid die voor de krachten en bekwaamheden van de werknemer is berekend, tenzij aanvaarding om redenen van lichamelijke, geestelijke of sociale aard niet van hem kan worden gevergd.’ In de praktijk betekent het dat u moet kijken naar de fysieke en mentale mogelijkheden van de werknemer, maar ook naar zijn arbeidsverleden en opleidingsniveau. Vaak geldt: hoe langer een werknemer ziek is, hoe sneller UWV werk als passend beschouwt.

Conflicten

communiceren

Als tijdens re-integratie een conflict ontstaat tussen werknemer en werkgever gaat dat vaak over passende arbeid. De werknemer vindt het werk dat hem geboden wordt bijvoorbeeld te saai, maar de werkgever heeft niets anders te bieden. Of de werkgever denkt dat de werknemer meer kan werken. Goed overleggen en communiceren is dan erg belangrijk. Komt u er met uw medewerker niet uit, dan kan elke partijen naar UWV stappen voor een deskundigenoordeel. U kunt ook een bemiddelaar inschakelen (zie hoofdstuk 6).

3.3.3 Tijdelijke aanpassingen

oude niveau

Een herstellende werknemer kan zijn oude taken wel oppakken, maar nog niet op zijn oude niveau of zo snel achter elkaar als hij vóór zijn uitval kon. Maatregelen als tijdelijke aanpassing van de werktijden of extra begeleiding kunnen een re-integrerende werknemer ademruimte bieden.

Werktijden aanpassen

langzaam opbouwen

Voor iemand die langere tijd ziek thuis heeft gezeten, is meteen fulltime weer aan de slag gaan vaak te hoog gegrepen. Het is dan verstandig om te beginnen met kortere diensten en het aantal uren langzaam op te bouwen. Of misschien vindt de werknemer het prettig om vaker pauze te houden of in een wat rustiger tempo te werken dan gebruikelijk.

Taakaanpassing

andere werkzaamheden

Soms blijken de taken zelf nog een te grote uitdaging in het begin. Zoek dan samen met de werknemer naar tijdelijke andere werkzaamheden. Gaat dit goed, dan kan hij langzaamaan zijn oude taken weer oppakken. Taakaanpassing kan op verschillende manieren. Denk aan:

het verkleinen van de functieomvang door de zieke werknemer slechts enkele taken te laten doen en de rest bij collega’s neer te leggen;
het verkleinen van de taakomvang door taken op te splitsen in deeltaken en een deel bij collega’s neer te leggen;
het afwisselen van taken als langdurig hetzelfde doen te belastend is.

Begeleiding

ontdekken

Een begeleider of coach kan in de beginperiode van re-integratie veel steun bieden. Hij kan de zieke werknemer leren om tijdens het werk rekening te houden met zijn beperkingen, aan te voelen wanneer hij over zijn grens gaat en problemen op tijd aan te kaarten. Daarnaast kan hij de werknemer helpen ontdekken wat hij nodig heeft om het werk vol te houden, zoals andere werktijden, minder uren of aanpassing van de werkplek.

3.3.4 Werkplekaanpassingen