1.3 Adviesrecht
adviesplichtige voornemens
De OR heeft het recht om advies uit te brengen over een aantal voorgenomen besluiten. In artikel 25, lid 1 WOR vindt u een uitputtende opsomming van adviesplichtige voorgenomen besluiten terug. Het gaat om belangrijke voorgenomen:
- organisatorische besluiten;
- technische besluiten;
- financiële besluiten.
Voorbeelden
zeggenschap
bestuurder
vrijblijvend
Bij adviesplichtige voorgenomen besluiten moet u denken aan een wijziging van zeggenschap, wijziging van werkzaamheden of wijziging van bevoegdheden en andere belangrijke wijzigingen. In de hoofdstukken 5 tot en met 8 leest u meer over het type voornemens dat de wetgever hiermee bedoelt. Net als bij het instemmingsrecht gaat het om besluiten die de bestuurder wíl nemen. Ook hier ligt het initiatief weer bij de bestuurder. Die mag een adviesplichtig besluit pas nemen als hij de OR of PVT om advies heeft gevraagd. De adviesaanvraag moet hij altijd schriftelijk doen.
Verplicht
in beroep gaan
onomkeerbaar
Het recht op het uitbrengen van advies is minder vrijblijvend dan het begrip misschien doet vermoeden. De bestuurder moet de procedure zorgvuldig doorlopen en hij moet het advies van de OR zwaar laten meewegen in zijn uiteindelijke besluitvorming. Volgt hij het advies van uw OR niet (volledig of gedeeltelijk) op en heeft hij daar geen overtuigende redenen voor? Dan kan uw OR in beroep gaan bij de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam. In hoofdstuk 9 leest u hierover meer. Heeft de bestuurder een voornemen voor een tijdelijke verandering, dan is dit adviesplichtig als:
- de (personele) gevolgen groot zijn;
- de gevolgen onomkeerbaar zijn;
- het tijdelijke besluit overgaat in een blijvend besluit.
Geen adviesrecht bij beleidskeuzes
principebesluit
Beleidskeuzes zijn niet adviesplichtig. Het zijn namelijk slechts intenties die de bestuurder nog moet omzetten in concrete beslissingen, mogelijk met personele gevolgen. Houd wel in de gaten dat een intentie of principebesluit het karakter kan krijgen van een definitieve keuze, en er dan wél sprake kan zijn van een adviesplichtig voorgenomen besluit. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een intentieverklaring voor een fusie op het moment dat de fusiepartners er op hoofdzaken al uit zijn en zij alleen de verdere uitwerking nog moeten onderzoeken.
Zwak
uitvoeringsbesluit
Naast de genoemde adviesrechten kent de OR ook twee ‘zwakke’ adviesrechten. Daarbij gaat het om:
- verdere uitvoeringsbesluiten van onderwerpen waarover de OR al heeft geadviseerd;
- het adviesrecht bij een voorgenomen benoeming of ontslag van een bestuurder.
Afwijken
In deze gevallen kan uw OR niet in beroep gaan als de bestuurder een besluit neemt dat afwijkt van het advies van uw OR. Daarmee is het adviesrecht over deze onderwerpen vrijblijvender dan bij onderwerpen die vallen onder artikel 25, lid 1 WOR.
Adviesrecht bij de overheid
beperkingen
Net als bij het informatie- en overlegrecht gelden er ook bij het adviesrecht beperkingen voor overheidsorganisaties. De werkgever hoeft bijvoorbeeld geen advies te vragen over taken die de organisatie namens de wet moet uitvoeren, behalve over de personele gevolgen van zo’n besluit. Voor de OR van een gerecht of beroepscollege geldt ook bij het adviesrecht een beperking op grond van het rechterlijk primaat.
PVT
oordeel
Voor een PVT is er eigenlijk altijd sprake van een zwak adviesrecht. De PVT kan de rechter niet om een oordeel vragen als de bestuurder een besluit neemt dat afwijkt van het advies. De PVT kan overigens wel naar de rechter gaan als de bestuurder ten onrechte geen advies heeft gevraagd. De adviesplicht van besluiten geldt in het geval van de PVT als het voorgenomen besluit voor ten minste een kwart van het personeel gevolgen heeft op het vlak van:
- ontslag;
- een belangrijke verandering van de arbeid;
- een belangrijke verandering van de arbeidsvoorwaarden.