2.2 Geef meerwaarde aan uw OR-advies
meerwaarde
moment
De tweede tip die in dit hoofdstuk centraal staat is: maak van uw advies geen ‘moetje’, maar geef uw bestuurder meerwaarde! Om dat te kunnen doen, is het belangrijk om na te gaan of u het volgende herkent:
- Uw bestuurder noemt terloops in een vergadering dat de organisatie verandert. Hij dient vervolgens geen adviesaanvraag in.
- Uw bestuurder ‘vergeet’ om uw ondernemingsraad om advies te vragen. Als u hem daarop wijst, belooft hij beterschap. Helaas verandert zijn gedrag niet.
- Uw bestuurder vraagt op het allerlaatste moment advies aan uw OR over een verandering. De plannen zijn al zo concreet dat u weinig invloed heeft. Of de plannen zijn al in uitvoering, terwijl u nog advies moet geven.
2.2.1 Adviesaanvraag verplicht
besluitvorming
Als u één van de bovenstaande situaties herkent, is er werk aan de winkel. Uw bestuurder is tenslotte verplicht u om advies te vragen bij een belangrijke verandering. In de praktijk gebeurt dat weinig; uit onderzoek onder bestuurders blijkt dat zij aangeven dat de OR de besluitvorming vertraagt. Blijkbaar weegt het advies van de OR niet op tegen het tijdsverlies. Daarom zoeken vele bestuurders, misschien ook die van u, naar manieren om de ondernemingsraad te omzeilen.
Om na te gaan op welke wijzigingen uw adviesrecht precies van toepassing is, pakt u artikel 25 van de Wet op de ondernemingsraden erbij. Ga naar rendement.nl/wor voor de volledige wettekst.
Als uw OR ooit is gepasseerd door uw bestuurder, weet u hoe frustrerend dat is. Het effect is bijvoorbeeld dat u goed advies geeft, maar dat de bestuurder er niet voor openstaat. Of dat u ‘voor de vorm’ adviseert, omdat de verandering al lang wordt uitgevoerd. U kunt de indruk krijgen dat u uw tijd en energie verspilt in de OR. Als u die indruk heeft, is er een grote kans dat uw bestuurder er net zo over denkt. U bent beide gevangen in een systeem dat gericht is op ‘moeten’.
2.2.2 Verplaats focus van ‘moeten’ naar ‘meerwaarde’
invloed
Gelukkig kunt u dit veranderen. U begint hiermee door u niet te richten op wat moet volgens de wet. Richt u in eerste instantie op hoe u van meerwaarde kan zijn voor uw bestuurder. Het advies dat uw ondernemingsraad geeft is een dienst die u aan uw organisatie levert. Maak uw advies aantrekkelijk door het toe te spitsen op de behoeften van uw bestuurder. Daarmee vergroot u de kans dat hij uw OR vroeger betrekt en zo krijgt u meer invloed op de besluitvorming.
Voorbeeld 2: eisen stellen of vragen stellen?
Uw bestuurder legt een besluit voor aan uw OR dat adviesplichtig is. Een onderdeel van het plan is dat vijftien werknemers voor ontslag in aanmerking komen. In het sociaal plan staan maatregelen om de gevolgen voor die werknemers zoveel mogelijk op te vangen, maar echt concreet zijn ze niet. Uw OR kan eisen stellen voor een beter plan of gericht doorvragen. Wat doet u?
Op basis van het voorbeeld uit het kader hierboven kunt u kiezen voor twee verschillende strategieën:
Strategie 1: eisen stellen
voorwaarde
vragen stellen
U wilt dat uw bestuurder exact omschrijft welke maatregelen in het uiteindelijke plan komen. U stelt als voorwaarde dat de ontslagen werknemers er niet op achteruitgaan. Naast een gouden handdruk moeten zijn een opleiding krijgen. U eist dat uw bestuurder een nieuw plan opstelt vóór u er opnieuw naar kijkt. Als hij niet akkoord gaat, stapt u naar de Ondernemingskamer en start een beroepsprocedure. U vertelt de achterban dat het niet lukt om er samen uit te komen.
Strategie 2: verkennend gesprek voeren
omscholing
U stelt uw bestuurder vragen om te zien wat hij wil bereiken met zijn besluit. Door uw nieuwsgierigheid komt u erachter dat de verandering nodig is om faillissement te voorkomen. U vraagt hem of hij ook aan andere belangen heeft gedacht, zoals die van de werknemers die moeten vertrekken. U geeft hem feedback op de abstracte maatregelen uit het plan en vraagt of ze concreter kunnen. U doet het voorstel om de werknemers te laten kiezen tussen een gouden handdruk of omscholing. U betrekt het personeel zelf bij die keuze.
Net als in voorbeeld 2 heeft uw OR een grotere kans van slagen als: u begrijpt wat de uitgangspositie is van uw bestuurder (1), de relatie tussen u en uw bestuurder goed is (2) én u over specifieke kennis en kunde beschikt die de bestuurder niet heeft (3).
expertise
De truc is dus vragen stellen in plaats van eisen! Hoe u de uitgangspositie van uw bestuurder verkent, leert u in het volgende hoofdstuk. In de volgende paragraaf leest u welke expertise u heeft die uw bestuurder waardeert.