5.5 Vergelijken en beoordelen
gewicht
Bij stap drie vergelijkt uw OR de verschillende arbeidsvoorwaarden systematisch met elkaar en beoordeelt u deze. Doel is te ontdekken welk gewicht u aan elke regeling of module moet toekennen: welke belangen hebben uw bestuurder en uw achterban bij de arbeidsvoorwaarde? En wat is het effect als de regeling wordt aangepast, afgeschaft of vervangen?
5.5.1 Vergelijken
keuze
Om de verschillende arbeidsvoorwaarden met elkaar te vergelijken, moet uw OR een keuze maken in aanpak: per regeling of per module.
Per regeling
varianten
De eerste aanpak die u kunt kiezen is het harmoniseren van arbeidsvoorwaarden per regeling. Dit betekent dat u per arbeidsvoorwaarde kijkt welke varianten hierop bestaan in uw organisatie. Vervolgens kijkt u voor elke arbeidsvoorwaarde afzonderlijk of de arbeidsvoorwaarde verschilt voor de werknemers en wat de beste oplossing voor harmonisatie is.
Voor uw OR is een vergelijking per regeling tijdrovend, maar erg overzichtelijk. Zorg dat u dit overzicht wel behoudt. Al het vergelijken en overleggen kan ook leiden tot een langslepend, onoverzichtelijk harmonisatieproces.
Per module
groeperen
details
Uw OR kan ook kiezen voor een harmonisatie per module. U groepeert dan arbeidsvoorwaarden die met elkaar samenhangen en vergelijkt ze op de belangrijkste punten. Bij harmonisatie per module gaat u dus minder in op de details dan bij de afzonderlijke arbeidsvoorwaarden. Dit heeft als voordeel dat het harmonisatieproces overzichtelijker is en dat uw OR er minder tijd aan kwijt is. Nadeel is dat u misschien cruciale details over het hoofd ziet.
5.5.2 Beoordelen
algemeen belang
Heeft uw OR eenmaal alle afzonderlijke regelingen op een rijtje gezet of deze helder gegroepeerd in modules, dan gaat u beoordelen. Om elke regeling of module systematisch te beoordelen, kunt u het beste vooraf een aantal beoordelingscriteria bepalen. Voorbeelden van criteria zijn:
- het financiële belang (wat kost het of levert het op, voor zowel uw achterban als uw organisatie?);
- het algemene belang dat werknemers erbij hebben (maken zij veel gebruik van de regelingen? Heeft het een groot effect als deze verdwijnen of veranderen?);
- het aantal werknemers dat ervan gebruikmaakt (in percentages);
- de looptijd (beperkt of onbeperkt geldig?).
Compenseren
waarde
Bij het aanpassen of vervangen van arbeidsvoorwaarden moet u erop letten dat de nieuwe regeling in waarde vergelijkbaar is met de oude variant. Gaan werknemers er toch op achteruit, dan moet uw OR in de gaten houden dat de bestuurder de nadelige gevolgen compenseert. Besteed daarom in deze fase van het proces ook aandacht aan het opstellen van compensatieregelingen. In hoofdstuk 8 leest u hierover meer.
Kiezen
kenmerken
vergelijken
nieuwe bepaling
Het beoordelen van arbeidsvoorwaarden levert per arbeidsvoorwaardenpakket een lijst op waarin de kenmerken per regeling of module staan. Op basis van die gegevens vergelijkt u de verschillende pakketten met elkaar. U ziet dan direct welke voorwaarden in beide pakketten voorkomen en wat de verschillen tussen die voorwaarden zijn. Misschien blijkt uit de vergelijking dat één van beide regelingen duidelijk beter of praktischer is dan de andere. Dan kan de conclusie zijn om die regeling op te nemen in het geharmoniseerde pakket. Maar het is ook mogelijk dat er een nieuwe bepaling ontstaat. Dat kan een combinatie van beide regelingen zijn, een compromis of een geheel nieuwe regeling.