2.2 De escalatieladder
dynamisch proces
diepte
Een conflict is een dynamisch proces. Het kan klein starten, behoorlijk escaleren, en alles daartussen. Vaak zijn de betrokken partijen niet continu met elkaar in conflict, maar sluimert het conflict langere tijd op de achtergrond. Verschillende situaties die zich voordoen tijdens die periode beïnvloeden de conflictsituatie. De dynamiek van het conflict wordt zichtbaar in de communicatiepatronen tussen beide partijen. Naarmate het conflict langer duurt, kan het in omvang en diepte groeien. Er kunnen meer partijen bij betrokken raken en het aantal onderwerpen of meningsverschillen kan toenemen. Het conflict kan ook heviger worden, waardoor de relatie verder verslechtert.
De escalatieladder
De Oostenrijkse onderzoeker en organisatieadviseur Friedrich Glasl omschrijft in zijn theoretische escalatieladder de verschillende fasen van een conflict, met daarbij de bijbehorende communicatiepatronen. Naarmate een conflict voortduurt, verscherpt het en verschuift het naar een volgende fase.
winnaars en verliezers
kapot
De escalatieladder kent de volgende fasen:
- Relationele fase: beide partijen ervaren een verschil in belangen en zien dit als een probleem waar ze samen uit willen komen. Ze willen zoeken naar oplossingen die voor beide partijen goed zijn.
- Emotionele fase: de beleving van het conflict wordt anders. De partijen ervaren het conflict meer als een strijd waar zij niet meer samen uit kunnen komen: er zullen winnaars en verliezers zijn. De tegenstrijdige standpunten staan op de voorgrond. Partijen willen niet zoeken naar een gezamenlijke oplossing, maar zelf de strijd winnen. Het belang van het behouden van een goede relatie verschuift naar de achtergrond.
- Vechtfase: het wederzijdse wantrouwen tussen de partijen is sterk gegroeid. Het is voor beide partijen een doel op zich geworden om de ander ‘kapot’ te maken. Als de partijen hier zelf nadeel van ondervinden, is dat van ondergeschikt belang. De partijen hebben de aard en oorzaak van het conflict niet meer (goed) in beeld.
Het is natuurlijk verstandig om een conflict aan te pakken en te zoeken naar een oplossing, maar dat is niet altijd nodig. Sóms lossen conflicten zich ‘vanzelf ‘op: omdat er tijd verstrijkt, omdat de omstandigheden veranderen of omdat partijen elkaar simpelweg niet meer ontmoeten.