6.2 De winst-en-verliesrekening

opbrengsten en kosten

De winst-en-verliesrekening (zie voorbeeld op de volgende pagina), ook wel resultatenrekening genoemd, geeft een overzicht van opbrengsten en kosten van de organisatie gedurende een bepaalde periode, meestal een jaar. Het doel van deze rekening is om te laten zien of een organisatie winst of verlies heeft gemaakt.

Groep

economische eenheid

In bovenstaande winst-en-verliesrekening staan geconsolideerde cijfers: de financiële cijfers van een groep die samen één economische eenheid vormen, meestal een moederorganisatie en haar dochterorganisaties. Aan de bovenkant van de winst-en-verliesrekening staan de opbrengsten, bijvoorbeeld uit de verkoop van producten of diensten. Daaronder staan de kosten, zoals huur, lonen, inkoop van materialen en marketinguitgaven. Het verschil tussen de opbrengsten en de kosten resulteert in de winst of het verlies. Dat is wat uw organisatie onderaan de streep overhoudt.

Beleid

sturing

beleid

Er zijn verschillende beleidsterreinen om de winst-en-verliesrekening te gebruiken, zoals het operationele beleid. Hoe geeft uw organisatie sturing aan zowel opbrengsten als kosten? Neem bijvoorbeeld:

• Huurkosten: de kosten die uw organisatie betaalt voor het huren van kantoren, fabrieken, magazijnen of ander vastgoed dat nodig is.
• Marketing- en saleskosten: uitgaven voor reclamecampagnes, promoties, sociale media marketing, en andere vormen van publiciteit. Deze kosten weerspiegelen de keuzes die de organisatie maakt in haar marketingstrategie en beïnvloeden direct de opbrengsten en marktpositie.

Financieel

Daarnaast kunt u uit de winst-en-verliesrekening ook deels het financiële beleid van een organisatie afleiden. Denk hierbij aan de rentelasten die verband houden met krediet­overeenkomsten en de gekozen financieringsstructuur, zoals leningen en/of eigen vermogen. Dit geeft inzicht in hoe uw organisatie omgaat met de financiering en schuldbeheer.

Fiscaal

belastingdruk

Tot slot speelt het fiscale beleid een belangrijke rol. De winst-en-verliesrekening kan inzicht geven in de belastingverplichtingen van een organisatie. Er zijn verschillende soorten belastingen, zoals vennootschapsbelasting en BTW. Een cruciale vraag kan bijvoorbeeld zijn hoe hoog de belastingdruk is. De belastingdruk van een organisatie is het percentage van de winst vóór belasting dat aan belastingen moet worden afgedragen. Een hoge belastingdruk kan invloed hebben op de netto winst, terwijl een lagere belastingdruk ruimte biedt voor investeringen in de organisatie of dividenduitkeringen aan aandeelhouders.

Omzet

winstgevend

Het doel van organisaties is om producten of diensten te verkopen en daarmee geld te verdienen. De bedrijfskosten zijn alle kosten behalve de kosten van de omzet. Het zijn de kosten van het bedrijfsproces. Onder bedrijfskosten vallen onder andere kosten van verwerking en bewerking, van verkoop, van administratie en bestuur, transport en distributie, personeelskosten, afschrijvingskosten op vaste activa, energie, huren, en werk door derden. De omzet minus de kosten van de omzet en de bedrijfskosten heet het operationele resultaat (bedrijfsresultaat). De vraag of een organisatie winstgevend of verlieslatend is, wordt beantwoord door het operationele resultaat (bedrijfsresultaat) en niet door de nettowinst. U kunt deze beoordelen aan de hand van veel gezichtspunten:

• De ontwikkeling in de tijd, de groei.
• Afgemeten aan de omzet, de winstmarge.
• Afgemeten aan de gedane investeringen, de rentabiliteit.

Gevarenzone

bedrijfsonderdelen

De winstmarge is niet alleen nuttig om de winstontwikkeling te zien, maar ook een nuttig cijfer voor het intern vergelijken van bedrijfsonderdelen. Sommige onderdelen hebben een hoge winstmarge en andere zitten mogelijk in de gevarenzone. Denk bijvoorbeeld aan een retailbedrijf in elektronica. Deze winkel verkoopt zowel hardware, zoals laptops en telefoons, als aanvullende diensten, zoals technische ondersteuning en reparaties. Eén van de twee kan rendabeler zijn dan de ander. Dat kunt u zichtbaar maken door de winst te relateren aan de omzet.

Nettowinst

betekenis geven

De nettowinst staat ter beschikking van de eigenaren van het aandelenkapitaal, de aandeelhouders. De hoogte van de nettowinst wordt daarom getoetst aan het vermogen dat aandeelhouders in het bedrijf hebben: het eigen vermogen. Dus het rendement is de nettowinst jaar x gedeeld door eigen vermogen jaar x vermenigvuldigd met 100%. Het rendementscijfer zegt veel over de winstgevendheid van de aandelen, maar niet veel over de winstgevendheid van een organisatie. U kunt het rendementscijfer betekenis geven en overzichtelijk maken door:

• het aantal cijfers achter de komma te beperken;
• de cijfers in vergelijking met vorig jaar te lezen;

Je ervaart dat de cijfers pas betekenis krijgen als je ze ergens aan kunt afmeten.