U bent hier

8.2 Vragen en onzekerheden

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier OR Rendement
Publicatiedatum: mei 2022

voor het eerst

software

Bij OR-verkiezingen zijn verschillende partijen betrokken. Denk aan de leden van uw OR, kandidaten, uw achterban, uw bestuurder en externe partijen. Al deze partijen hebben vragen over de verkiezingen die u organiseert, vooral als u voor het eerst digitale verkiezingen houdt. Denk aan vragen over de organisatie van de verkiezingen zelf, over de kandidaatstelling, over het stemmen (kan dit anoniem en is de privacy wel gewaarborgd?), de kosten en de werking van de software. Hieronder leest u de antwoorden op de belangrijkste vragen.

8.2.1 Wie organiseert de verkiezingen?

De zittende OR draagt de verantwoordelijkheid voor de verkiezingen. Meestal stelt uw OR daar een verkiezingscommissie voor samen.

Het instellen van een verkiezingscommissie is niet verplicht, tenzij dit in het OR-reglement staat. Als dat het geval is, is daarin meestal ook geregeld hoe de samenstelling van de commissie moet zijn.

werknemers

Als in een organisatie nog geen OR aanwezig is, installeert de bestuurder samen met een aantal werknemers een zogenoemde voorbereidingscommissie. Zo’n commissie bestaat uit werknemers. De bestuurder maakt een voorlopig reglement, waarin staat hoe deze commissie de verkiezingen organiseert, hoe zij kandidaten werft en wat de verkozen OR doet tot het definitieve OR-reglement is vastgesteld. De voorbereidingscommissie organiseert de verkiezingen.

8.2.2 Hoe richt uw OR de verkiezingen in?

WOR

inrichting

Hoe u de OR-verkiezingen moet organiseren, is vastgelegd in uw OR-reglement. Volgens de WOR moet in het OR-reglement staan:

  • hoe de kandidaatstelling geregeld is;
  • de inrichting van de verkiezingen;
  • de vaststelling van de uitslag van de verkiezingen;
  • de vervulling van tussentijdse vacatures in de OR.

U mag het OR-reglement tijdens de verkiezing niet aanpassen: dat mag pas weer na afloop van de verkiezing voor de eerstvolgende verkiezing.

8.2.3 Hoe groot moet uw OR zijn?

grootte

duizendtal

De grootte van de OR is afhankelijk van het aantal werkzame personen in uw organisatie. Voor organisaties met minder dan 50 personen geldt een aantal van drie leden. Voor een organisatie:

  • met 50 tot 100 personen 5 leden;
  • met 100 tot 200 personen 7 leden;
  • met 200 tot 400 personen 9 leden;
  • met 400 tot 600 personen 11 leden;
  • met 600 tot 1.000 personen 13 leden;
  • met 1.000 tot 2.000 personen 15 leden.
  • Bij elk volgend duizendtal personen twee leden meer, tot ten hoogste 25 leden.

Uw OR kan met toestemming van de bestuurder in het OR-reglement een afwijkend (lager) aantal leden vaststellen.

8.2.4 Mag een werknemer op alle kandidaten stemmen?

integraal

Of een werknemer mag kiezen uit alle kandidaten, hangt ervan af of u een integraal kiessysteem of een kiesgroepenstelsel hanteert. Bij een integraal kiessysteem kan iedere stemgerechtigde werknemer zijn stem uitbrengen op iedere kandidaat voor de OR. Dit kan zowel binnen een lijstenstelsel als een personenstelsel.

kiesgroepenstelsel

mix

Een kiesgroepenstelsel verdeelt de kandidaten onder in kiesgroepen. De stemgerechtigde werknemer mag alleen stemmen op een kandidaat uit zijn kiesgroep. De kiesgroepen kunnen bijvoorbeeld onderverdeeld zijn naar vestiging of naar afdeling. Dit kan ook zowel binnen een lijstenstelsel, als een personenstelsel. Ook is het mogelijk om een mix te maken van het integrale kiessysteem en het kiesgroepenstelsel. De mixvorm kan zowel binnen het lijsten- als het personenstelsel plaatsvinden.

Wilt u meer weten over het lijstenstelsel en het personenstelsel? U leest er alles over in paragraaf 2.2.4.

8.2.5 Hoe communiceert uw OR over de verkiezingen?

motiveren

Hoe maakt uw OR duidelijk dat de OR-verkiezingen op stapel staan? Het is belangrijk om uw achterban te informeren dat de verkiezingen eraan komen en om werknemers te motiveren zich verkiesbaar te stellen. Dit kan op diverse manieren: een mail of brief sturen naar alle kiesgerechtigden, een mededeling op het prikbord of een vermelding op intranet. U kiest één of meerdere media die goed bij uw organisatie passen.

promotieposter

Werknemers die zich verkiesbaar hebben gesteld, willen uiteraard dat kiesgerechtigde werknemers op hen gaan stemmen. Hiervoor voeren zij campagne. Dit doen zij bijvoorbeeld door zichzelf voor te stellen op een promotieposter. Uw OR kan de communicatie geheel zelf doen, maar u kunt bijvoorbeeld ook de afdeling communicatie van uw organisatie inschakelen om u te helpen.

Houdt u digitale verkiezingen? De kans is groot dat de leverancier van de verkiezingssoftware mogelijkheden biedt om bepaalde stappen in het verkiezingsproces– zoals de communicatie – over te nemen of te begeleiden.

8.2.6 Stemmen werknemers digitaal of analoog?

draagvlak

Er kleven voor- en nadelen aan digitaal stemmen. Meer hierover kon u lezen in paragraaf 3.2. Het draagvlak van de OR is een afweging bij het maken van een keuze voor digitaal of analoog stemmen. De ervaring leert dat de opkomst voor de OR-verkiezingen bij digitaal stemmen hoger is dan bij analoog stemmen. Met name bij grote organisaties is dit effect zichtbaar. Dit is uiteraard gunstig voor het draagvlak van uw OR.

Voorbereiding bij digitale verkiezingen: extra stap

aanbieders

weloverwogen

Mocht uw OR besluiten om digitale verkiezingen te organiseren, dan is, zoals gezegd, een extra te nemen stap het kiezen van een online verkiezingstool. In de markt zijn verschillende aanbieders van digitale stemapplicaties te vinden. De kosten en de kwaliteit kunnen per aanbieder verschillen. Zorg daarom dat u ruim op tijd begint met het opvragen van informatie en offertes. Zo kan zowel uw bestuurder als uw OR een weloverwogen keuze maken voor zowel de aanbieder als de af te nemen opties.

Voorwaarden voor digitaal stemsysteem

passend

Gaat u voor digitale verkiezingen, houdt er dan rekening mee dat de manier van stemmen aan een aantal zaken moet voldoen:

  • objectieve controleerbaarheid;
  • passend bij uw organisatie;
  • fraudebestendig;
  • waarborging stemgeheim;
  • digitale veiligheid;
  • transparantie.

website

De meeste aanbieders hebben hierover goede informatie op hun website staan.