5.1 Doel van de tekst

helder voor ogen

Het eerste wat u moet vaststellen als u een tekst gaat schrijven, is het doel. Het maakt niet uit hoe lang of kort, ingewikkeld of eenvoudig de tekst is. Als u niet helder voor ogen heeft wat u met de tekst wilt bereiken, brengt u de boodschap nooit goed over. Het doel vaststellen is niet altijd eenvoudig. U wilt bijvoorbeeld een e-mail de deur uitdoen aan alle medewerkers om hen te informeren over een aanstaande reorganisatie. U heeft deze mail samen met de directie zorgvuldig opgesteld. Maar wat willen u en de directie bereiken? Wilt u informeren? Wilt u medewerkers ‘meekrijgen’ met de plannen? Of wilt u hen ergens toe uitnodigen? Het zijn vragen die de vorm en inhoud van de tekst bepalen.

Communicatieve functies

hoofdfunctie

Een tekst kan diverse communicatieve functies vervullen. Een tekst kan ook meerdere functies tegelijk hebben. Zeker bij korte teksten is het echter praktisch als u één hoofdfunctie selecteert. Anders is de kans groot dat u geen enkel doel bereikt omdat u moet schipperen tussen twee of meer functies. Veelgebruikte functies van teksten zijn:

• signaleren;
• agenderen;
• informeren;
• enthousiasmeren;
• adviseren.

anders

U kunt zich voorstellen dat een tekst die tot doel heeft te informeren, heel anders klinkt dan een tekst die moet enthousiasmeren. De zinsconstructie, lengte van zinnen, woordkeuze en aanspreekvorm zullen flink verschillen. Daarom is het belangrijk dat u het doel – en dus ook de communicatieve functie – van de tekst vaststelt voordat u begint met schrijven.