7.2 Hulpinstanties
specialistisch
doorverwijzen
U krijgt rond werknemers met financiële problemen waarschijnlijk te maken met zaken waarvan u het fijne niet weet, omdat dit ingewikkelde of zeer specialistische materie is. U hoeft bepaalde zaken natuurlijk ook niet zelf uit te zoeken voor de werknemer, maar u kunt hem wel doorverwijzen naar een geschikte instantie.
passende hulp
Bovendien ontstaan financiële problemen vaak niet zomaar. De werknemer heeft bijvoorbeeld onvoldoende zicht op zijn financiën of er spelen andere zaken. Afhankelijk van wat er precies aan de hand is, kan de meest passende hulp worden ingeschakeld. Er zijn vele instanties waar de werknemer voor een helpende hand terechtkan. Hierna vindt u een overzicht van enkele van deze instanties.
7.2.1 Gemeente
Het is de taak van gemeenten om voor voorzieningen te zorgen die mensen ondersteunen bij een volwaardige deelname aan de maatschappij. Denk bijvoorbeeld aan de uitvoering van de Wet werk en bijstand. Daarnaast voeren gemeenten diverse taken uit die bijdragen aan een sluitend vangnet van sociale hulp en dienstverlening. Schuldhulpverlening is zo’n taak.
Hulpmiddelen
minnelijk traject
inkomen beheren
advies
adempauze
Gemeenten bieden allerlei soorten hulp aan. Hieronder een greep uit de vele hulpmiddelen:
- via minnelijk traject afspraken maken met de schuldeisers over de aflossing van de schulden (zie paragraaf 7.3);
- een lening (saneringskrediet) verstrekken waarmee de werknemer zijn schulden aflost (zie paragraaf 7.3);
- het inzetten van een wettelijk traject, waarbij een rechter beslist hoe de schulden worden aangepakt (zie paragraaf 7.3). De werknemer doet hiervoor een verzoek bij de rechtbank en de gemeente helpt hem daarbij;
- het beheren van het inkomen van de werknemer en zorgen voor de betalingen, zodat er geen nieuwe schulden of betalingsachterstanden ontstaan;
- het geven van advies over het op orde houden van inkomsten en uitgaven;
- het verzorgen van cursussen en trainingen over omgaan met en voorkomen van schulden;
- via de rechter schuldeisers dwingen om maximaal zes maanden te stoppen met de opeising van schulden. Zo krijgt de werknemer tijd (adempauze) om een oplossing voor zijn problemen te vinden.
Kan een werknemer openstaande boetes door problematische schulden niet betalen? Dan kan hij met de hulp van de gemeente een beroep doen op de noodstopprocedure bij het Centraal Justitieel Incassobureau. Hij kan dan maximaal 12 maanden uitstel van betaling krijgen.
gezondheid
Gemeenten besteden ook veel aandacht aan het oplossen van de gevolgen van financiële problemen op andere gebieden. Denk bijvoorbeeld aan de invloed van schulden op de geestelijke gesteldheid, gezondheid en woonsituatie van de werknemer. Steeds meer gemeenten werken ook samen met zorgverzekeraars, woningcorporaties en energie- en drinkwaterbedrijven om hulp te kunnen bieden aan mensen met betaalachterstanden op vaste lasten.
7.2.2 Kredietbank
specifiek doel
BKR-registratie
Werknemers met schulden kunnen ook aankloppen bij een kredietbank. Deze gemeentelijke kredietbanken of stadsbanken hebben een speciale taak en functie, door bijvoorbeeld een sociaal krediet te verstrekken aan een specifieke consument. Zo’n krediet kan een specifiek doel dienen of wordt gebruikt om schulden af te lossen. Het laatste kan helpen in de situatie dat een persoon een te laag inkomen of een BKR-registratie heeft, waardoor het verkrijgen van een lening bij een reguliere bank er niet in zit.
Ook heeft de kredietbank de rol van schuldhulpverlener, om de werknemer te helpen om met zijn schuldeisers tot een oplossing te komen (zie paragraaf 7.3).
Als werkgever kunt u ook een traject voor een werknemer met financiële problemen regelen bij de kredietbank in de regio van de onderneming. De voorwaarden waaronder een kredietbank leningen verstrekt zijn verschillend en worden op basis van maatwerk vastgesteld.
Plan van aanpak
vaardigheden
Voor het intakegesprek met de kredietbank moet de werknemer een overzicht paraat hebben van al zijn schulden. Na de intake stelt de medewerker van de kredietbank een plan van aanpak op, bestaande uit de volgende elementen:
- het oplossen van de schulden;
- het aanleren van vaardigheden om met geld om te gaan;
- het aanpakken van een verslaving, zoals een koop-, gok of drugsverslaving (als die aanwezig is).
De werknemer en de schuldhulpverlener moeten het plan van aanpak allebei ondertekenen. Hiermee verbinden ze zich eraan, waardoor ze ook verplichtingen krijgen.
Betalingsvoorstel
budgetcoach
Na het intakegesprek neemt de schuldhulpverlener van de kredietbank in een periode van drie maanden contact op met alle schuldeisers van de werknemer en doet hun een voorstel voor een schuldregeling. De kredietbank kan de werknemer bovendien een budgetcoach toewijzen om de punten uit het plan van aanpak voor elkaar te krijgen.
U kunt met de schuldhulpverlener en budgetcoach van de werknemer afspreken dat u de aflossing voor de schuldeisers bij uitbetaling van het salaris rechtstreeks aan de kredietbank overmaakt. U kunt ook overeenkomen dat u periodiek een voortgangsrapportage ontvangt.
7.2.3 Maatschappelijk werkers
Niet iedere werknemer is gezegend met een netwerk waar hij op kan terugvallen in geval van tegenslag. En dat terwijl tegenslagen een behoorlijke invloed kunnen hebben op het functioneren van de werknemer.
sociale isolatie
Financiële problemen kunnen een diepere, psychologische oorzaak hebben. Denk bijvoorbeeld aan zaken waar de werknemer mee te kampen heeft, zoals een problematische relatie of sociale isolatie. Een maatschappelijk werker kan de werknemer ondersteunen bij het oplossen van zo’n probleem. Dit kan op initiatief van de werknemer en buiten de onderneming plaatsvinden.
Maar u zou bijvoorbeeld ook een afspraak met een maatschappelijk werker voor de werknemer binnen uw onderneming kunnen inplannen.
7.2.4 Nibud
voorlichting
De werknemer kan ook advies halen op de website van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). Het Nibud is een onafhankelijke stichting die zich primair richt op de voorlichting van consumenten bij de financiën rond hun huishouden, met daarbij zelfredzaamheid als streven. Het Nibud ondersteunt ook overheidsprofessionals en maatschappelijke en financiële dienstverleners. Vanuit die hoek kan de instantie ook u bijstaan als u eerst zelf de werknemer wilt helpen bij het oplossen van zijn schulden.
7.2.5 Sociaal raadslieden
kwetsbare burgers
toeslagen
Bij sociaal raadslieden kan de werknemer informatie en advies inwinnen op een breed sociaal-juridisch terrein. Ook concrete dienstverlening behoort tot de mogelijkheden, zoals hulp bij het schrijven van brieven of bezwaarschriften. Sociaal raadslieden richten zich met hun dienstverlening vooral op kwetsbare burgers; personen met een lage opleiding, een laag inkomen en weinig zelfredzaamheid. Het grootste deel van de dienstverlening door een sociaal raadslid heeft betrekking op de gebieden belastingen – inclusief de diverse toeslagen – sociale zekerheid en wonen.
7.2.6 Vrijwilligers
laagdrempelig
De werknemer kan niet alleen bij professionele organisaties terecht voor hulp. Er zijn ook vrijwilligersorganisaties die hem kunnen ondersteunen bij financiële problemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om laagdrempelig advies of begeleiding van de werknemer, bijvoorbeeld in het contact met instanties en instellingen. Deze hulp is dus vooral ondersteunend bij het reguliere traject van schuldhulpverlening, maar kan desalniettemin erg belangrijk zijn.
Verwijs de werknemers naar de websites van Schuldhulpmaatje, Humanitas en het Netwerk Thuisadministratie voor een overzicht van vrijwilligers in hun buurt.