5.4 Ruimte om af te wijken
niet afwijken
Zoals gezegd: geen cao is gelijk. Alle genoemde onderwerpen (paragraaf 5.3) vindt u niet in alle cao’s terug. Ook al staat een bepaald onderwerp wel in de cao, dan nog hangt het van het karakter van de cao af of u er wat mee kunt. Gaat het om een bepaling waar de werkgever niet van mag afwijken of is het een minimumbepaling?
5.4.1 Hoofdlijnen
adviesrecht
Het is ook mogelijk dat de cao-partijen in de cao afspraken op hoofdlijnen maken, die organisaties vervolgens zelf verder kunnen uitwerken. Dit laatste moet dan met instemming of advies van de OR gebeuren. De OR kan daarbij dan extra bevoegdheden krijgen (zie ook hoofdstuk 1).
Soms zet de cao de OR buitenspel
De OR heeft volgens de WOR adviesrecht (artikel 25) en instemmingsrecht (artikel 27). De cao kan deze bevoegdheden beperken. In artikel 32 lid 3 WOR staat namelijk het volgende:
instemmingsrecht
“Indien aan de ondernemingsraad op grond van dit artikel een adviesrecht of instemmingsrecht is toegekend, is het advies of de instemming van de ondernemingsraad niet vereist, voor zover de aangelegenheid voor de onderneming reeds inhoudelijk is geregeld in een collectieve arbeidsovereenkomst of in een regeling, vastgesteld door een publiekrechtelijk orgaan.”
Het voordeel van zo’n systeem is dat het duidelijkheid en flexibiliteit biedt. De afspraken in de cao scheppen duidelijke kaders. Binnen die kaders kunnen ondernemingsraden en bestuurders vervolgens op organisatieniveau maatwerk leveren, door de afspraken op hoofdlijnen nader in te vullen. En dat biedt uw OR onderhandelingsruimte.
5.4.2 Interpretatie
U kunt ook extra onderhandelingsruimte creëren als de cao op bepaalde punten wat onduidelijk of vaag is. Een bepaling kunt u dan op meerdere manieren interpreteren, waarbij u deze natuurlijk zo gunstig mogelijk voor de werknemers opvat. De werkgever zal echter proberen om de bepaling in zijn eigen voordeel om te buigen.
Kortom: als de cao ruimte laat voor interpretatie, moet u op uw strepen staan en waar mogelijk het instemmingsrecht alsnog opeisen.
Formuleringen
onduidelijke regelingen
Daar moet u wel wat voor doen. Loop meteen bij het uitkomen van de nieuwe cao de tekst door en kijk waar de onduidelijkheden in de formuleringen zitten. Zitten hier zaken bij die voor de werknemers van belang kunnen zijn? Is het mogelijk dat de werkgever dit kan gebruiken om bestaande regelingen te wijzigen? Of kunt u dit zelf aangrijpen om op wijziging aan te dringen? Als u op die manier zelf het initiatief neemt, is de kans kleiner dat de werkgever de raad overvalt met voorstellen of beleid op basis van onduidelijke regelingen in de cao.