9.1 De Arbowet als partner

werkdruk

Focus op samenwerking, dat is het opvallendste verschil tussen de oude en de ‘nieuwe’ Arbowet. De vernieuwde Arbowet is sinds 1 juli 2017 van kracht en gezond en veilig werken is sindsdien nog meer een zaak waar bedrijfsarts, preventiemedewerker, ondernemingsraad, werkgever en werknemer samen de schouders onder moeten zetten. Wel blijft de werkgever eindverantwoordelijk. In de gewijzigde Arbowet krijgen bedrijfsartsen veel meer ruimte dan alleen de behandelkamer. Zo hebben zij de wettelijke bevoegdheid om naar eigen inzicht de werkvloer te bezoeken, zodat zij zich via eigen waarneming een beeld kunnen vormen van de arbeidsomstandigheden en de werkdruk in de organisatie. Ook de preventiemedewerker en de bedrijfsarts werken samen en dat betekent dat zij elkaar spreken over de risico’s die in de organisatie van betekenis zijn. En de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging werkt samen met de preventiemedewerker en de bedrijfsarts.

9.1.1 Wet als werkveld

niet nutteloos

Neuzen in de arbowetgeving lijkt op het eerste oog misschien saai en nutteloos, maar dat is het absoluut niet. De werkgever, ondernemingsraad en werknemers willen weten waar ze aan toe zijn. In de wettekst vindt u antwoord op de vraag waar uw organisatie aan moet voldoen. De Arbowet is onderverdeeld in verschillende documenten:

Wat en hoe

Arbobesluit

Wat uw organisatie moet doen, staat in de Arbowet, het Arbobesluit en de Arboregelingen. Dat worden ook wel de doelvoorschriften genoemd, wat moet ik bereiken in mijn organisatie?

In artikel 4.2, lid 2 van het Arbobesluit staat bijvoorbeeld: ‘Met betrekking tot de aard van de blootstelling wordt in ieder geval vastgesteld aan welke gevaarlijke stoffen werknemers worden of kunnen worden blootgesteld, wat de gevaren zijn die aan die stoffen zijn verbonden, in welke situaties blootstelling zich kan voordoen en op welke wijze blootstelling kan plaatsvinden.’

arbocatalogi

De aard, mate en duur van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen in de organisatie moet worden beoordeeld. Dat eist de wet. Dat is een helder doelvoorschrift. Vervolgens komt de vraag hoe uw organisatie kan voldoen aan dit doelvoorschrift. Dat is verwoord in de 160 arbocatalogi voor branches, mits gevaarlijke stoffen daarin worden behandeld. En als er geen arbocatalogus is voor uw branche, is er op het arboportaal.nl veel informatie te vinden.

9.1.2 Arbeidsomstandighedenwet.

spelregels

De Arbowet bevat de ‘spelregels’ die op het terrein van arbeidsomstandigheden gelden. Deze hebben betrekking op:

• algemene verplichtingen van de werkgever en werknemer;
• voorschriften voor samenwerking en overleg tussen werkgever, werknemer en deskundige diensten;
• het overheidstoezicht.

De Arbowet wordt ook wel een zogenoemde raamwet of kaderwet genoemd. Veel concrete voorschriften op het gebied van arbeidsomstandigheden bevat deze wet niet. De Arbowet geeft de bevoegdheid om zaken nader te regelen in het Arbobesluit en de Arboregeling.

9.1.3 Arbeidsomstandighedenbesluit.

AMvB

strafbare feiten

Het Arbobesluit is een zogeheten Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Allerlei ‘spelregels’ uit de Arbowet worden in het Arbobesluit verder uitgewerkt in zogenoemde materiële bepalingen. Het Arbobesluit bestaat uit negen hoofdstukken en bevat artikelen die de kracht van een wet hebben. De onderwerpen die in deze wet behandeld worden zijn heel concreet, zoals:

• inrichting van de arbeidsplaatsen ( hoofdstuk 3);
• gevaarlijke stoffen en biologische agentia ( hoofdstuk 4);
• fysieke belasting ( hoofdstuk 5);
• fysische factoren, zoals temperatuur en verlichting, en koude en warme werkplekken ( hoofdstuk 6);
• machineveiligheid ( hoofdstuk 7);
• persoonlijke beschermingsmiddelen (hoofdstuk 8);
• verplichtingen en strafbare feiten (hoofdstuk 9).

9.1.3 Arbeidsomstandighedenregeling

kracht van wet

Deze Arboregeling is een nadere uitwerking van de voorschriften uit de Arbowet en het Arbobesluit. Deze regelingen worden vastgesteld door de minister of staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zonder tussenkomst van het parlement. Ook de Arboregeling heeft de kracht van een wet en wordt een ministeriële regeling genoemd. In de Arboregeling worden de meest gedetailleerde bepalingen op het gebied van arbeidsomstandigheden opgenomen.

9.1.4 Arbocatalogi

vroegere ­beleidsregels

In de nieuwe Arbowet worden de vroegere beleidsregels vervangen door arbocatalogi, waarin de verschillende manieren staan beschreven waarop werkgevers kunnen voldoen aan de doelvoorschriften die de overheid stelt. Bijvoorbeeld: beschrijvingen van technieken en methoden, goede praktijken, normen en praktische handleidingen.

9.1.5 Bedrijfsafspraken of jurisprudentie

bedrijfsaanpak

In de eigen organisatie kunnen ook, soms in overleg met de ondernemingsraad, strakke afspraken gemaakt worden over een speciale bedrijfsaanpak in verband met arbeidsomstandigheden. Dat kan gaan over een strengere norm wat betreft de lawaaigrens. Beter dan de wet mag wel, minder dan de wet voorschrijft mag uiteraard niet.