3.1 Risicoanalyse
voorkomen
Het is onmogelijk om de juiste risicobeperkende maatregelen te nemen, als u niet precies weet welke risico’s uw medewerkers lopen. Kent u de situatie op de werkvloer niet goed genoeg, dan weet u ook niet waar de kans het grootste is dat er arbeidsongevallen voorkomen. Daarom is de risicoanalyse zo’n cruciaal onderdeel van het voorkomen van arbeidsongevallen. U bent verplicht om bij het uitvoeren en opstellen van de RI&E een uitgebreide risicoanalyse uit te voeren. Breng gestructureerd de risico’s in kaart. Het kan beter uitgebreider dan te summier.
gedetailleerd
Vermeld dus bijvoorbeeld niet alleen met welke gevaarlijke stoffen uw medewerkers werken, maar meet ook de aard, mate en duur van de blootstelling aan gevaarlijke stoffen. En werken uw werknemers met machines, ga dan gedetailleerd in op de risico’s van machines. U moet de risico’s willen zien en ze diepgaander beoordelen om een goede inventarisatie ervan te kunnen maken. Soms heeft u daar een deskundige voor nodig.
Drie niveaus
rondgang
Een risicoanalyse is meer dan een lijstje maken met mogelijke risico’s na een rondgang door uw organisatie. Wilt u zeker weten dat u niets heeft gemist, dan is het van belang dat u de juiste risicoanalyse(s) uitvoert. Er zijn drie niveaus binnen uw organisatie waarop u dit kunt doen:
- strategisch niveau;
- tactisch niveau;
- operationeel niveau.
RI&E
De risico-inventarisatie in de RI&E valt binnen het strategisch niveau. Deze analyse moet u natuurlijk altijd uitvoeren, want elke organisatie is wettelijk verplicht een RI&E op te stellen. Binnen deze drie niveaus kunt u weer diverse methoden voor risk assessment kiezen.
Wilt u uw organisatie helemaal doorlichten, dan kunt u een analyse uitvoeren op ieder niveau. Welke analyses strikt noodzakelijk zijn, hangt af van de werkzaamheden en werkomstandigheden in de organisatie.
Hele cyclus
prioriteiten
Ongeacht welke risicobeoordeling u gebruikt en op welk niveau u de gevaren inventariseert, u moet altijd de gehele cyclus van de risicobeoordeling doorlopen. Het is natuurlijk heel erg goed als u alle risico’s binnen uw organisatie inventariseert, maar dat is pas de start. Het is belangrijk dat u ze ook evalueert en de benodigde maatregelen vaststelt. Die noteert u in uw plan van aanpak. Het is de bedoeling dat u daarin prioriteiten stelt. Dat doet u door de risico’s bijvoorbeeld in te delen in klassen, zoals hoog, middel en laag. Dat helpt u om duidelijk te krijgen welke maatregelen u eerst doorvoert en met welke maatregelen u uzelf ook in een later stadium kunt bezighouden.
deadline
Noteer in uw plan van aanpak bij elke maatregel een deadline. Dat helpt u om daadwerkelijk actie te ondernemen. Ook is het handig om bij elke maatregel de naam van de persoon te noteren die verantwoordelijk is voor de uitvoering. U mag de RI&E en het bijbehorende plan van aanpak niet zomaar gebruiken: uw werkgever moet eerst instemming vragen aan de ondernemingsraad.
3.1.1 Strategisch niveau
bedrijfsniveau
Met een risicoanalyse op strategisch niveau wordt het bedrijfsniveau bedoeld. Hierbij moet u dus de gehele organisatie meenemen. Iedere werkgever is verplicht een risicoanalyse uit te voeren op strategisch niveau. Dit is namelijk de RI&E! Als in uw organisatie grotere risico’s aanwezig zijn, bent u niet klaar als u de RI&E heeft uitgevoerd.
ARIE
BRZO
Lopen werknemers binnen uw organisatie risico op een zwaar ongeval vanwege gevaarlijke stoffen, dan moet u mogelijk ook een aanvullende risico-inventarisatie en -evaluatie (ARIE) opstellen. In deze ARIE neemt u deze risico’s van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen op. Het document kent vergelijkbare verplichtingen als het Besluit rampen en zware ongevallen (BRZO), zoals een intern noodplan.
Controleer goed of de ARIE-regeling of het BRZO op uw organisatie van toepassing is. Dat doet u met behulp van grenswaarden. Meestal is het zo dat kleine organisaties niet onder de BRZO-verplichting vallen, maar wel een ARIE moeten opstellen.
3.1.2 Tactisch niveau
werkplekken
Een risicoanalyse op tactisch niveau is gericht op de projecten, werkzaamheden en concrete taken die uw medewerkers uitvoeren, en op hun werkplekken. Hiervoor kunt u diverse instrumenten of methoden van analyse toepassen.
TRA
U kunt bijvoorbeeld een risicoanalyse van arbeidsmiddelen (ARA) uitvoeren. De meest praktische analyse voor veel organisaties is echter de taakrisicoanalyse (TRA). De TRA is een verdiepende risicoanalyse van risicovolle taken, die u als vervolg van en aanvulling op de RI&E kunt uitvoeren.
3.1.3 Operationeel niveau
PRA
Tot slot kunt u nog een risicoanalyse uitvoeren op operationeel niveau: het niveau van de werknemer die op de werkvloer een bepaalde taak uitvoert. U kunt de persoonlijke risicoanalyse (PRA) overwegen. Met behulp van een PRA controleert de werknemer zelf direct vóór de uitvoering van een klus of hij de beschermende maatregelen kent en veilig kan werken. Of hij beoordeelt bijvoorbeeld of de machine die hij moet gebruiken om een bepaalde taak uit te voeren in orde is en alle beschermingssystemen werken.