9.3 Voorwerk

voorbereiding

Een ongevallenonderzoek start bij een goede voorbereiding. Ten eerste moet u ervoor zorgen dat alle medewerkers weten dat, hoe en bij wie ze ongevallen intern moeten melden. Vaak is dat bij de preventiemedewerker of de arbocoördinator en in kleinere organisaties bij de bedrijfsleiding.

Fixeren

Als er een ongeval heeft plaatsgevonden, zorgt u ervoor dat u alle fysieke bewijzen bewaart. Bij een meldingsplichtig ongeval verlangt Inspectie SZW zelfs dat de plaats van het ongeval wordt gefixeerd. Dat wil zeggen dat u niets verandert aan de plaats van het ongeval en alles laat zoals u het heeft aangetroffen. Uiteraard doet u dat pas nadat het slachtoffer in veiligheid is gebracht en de hulpverlenende instanties zijn vertrokken. U mag er dan niets meer aan veranderen.

ongevalplaats

U fixeert de ongevalplaats als dit veiligheidstechnisch en gezondheidskundig verantwoord is, zodat u niet opnieuw risico’s creëert. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat werknemers in gevaar komen als ze zich in de buurt van de plaats van het ongeval bevinden.

9.3.1 Welke gevallen onderzoeken?

Daarna bepaalt u wanneer u een ongeval uitgebreid onderzoekt en wanneer dit niet nodig is. Onderzoek ook de kleine ongevallen of bijna-ongevallen: die hadden tenslotte tot grotere schade kunnen leiden. Doet zich een arbeidsongeval voor bij een nieuwe afdeling, werksoort of procedé? Wees daar scherp op en onderzoek dan ook de kleinste incidenten. Daar kunt u wijze lessen uit halen!

9.3.2 Doel

begrijpen

Als u besluit een ongeval te onderzoeken, moet u natuurlijk vaststellen wat precies het doel daarvan is. Meestal is dit het vaststellen en beschrijven van wat er gebeurd is, en bepalen wat de oorzaken en bijkomende factoren waren. Zo kunt u in de toekomst hopelijk soortgelijke arbeidsongevallen voorkomen. Maar ook betrokkenen helpen te begrijpen wat er is gebeurd, kan een doel zijn.

Schuldvraag

schade

Het beantwoorden van de schuldvraag kan ook het doel van het onderzoek zijn, bijvoorbeeld als het slachtoffer of de werkgever schade wil verhalen. Verlies uw taak als arboprofessional niet uit het oog als dit het geval is: het is uw taak om de feiten vast te stellen. Anderen kunnen die als (tegen)-bewijs aanvoeren.

9.3.3 Omvang

bereik

Vervolgens moet u vaststellen wat de omvang of het bereik van het onderzoek wordt. Bekijkt u bijvoorbeeld alleen de afdeling waar het ongeval plaatsvond, of kunnen deze oorzaken ook op andere plaatsen in uw organisatie optreden? Doet het risico zich voor bij bepaalde functies of werkplekken? Of moet u bijvoorbeeld ook het management meenemen?

uitbreiden

Het is natuurlijk mogelijk dat u tijdens het onderzoek ontdekt dat de omvang groter is dan u aanvankelijk dacht. Breid dan alsnog het onderzoek uit naar alle factoren, arbeidsmiddelen, medewerkers of afdelingen die betrokken zijn.

9.3.4 Uitvoerder

expert

onafhankelijkheid

Tot slot moet u kijken wie het onderzoek gaat uitvoeren. Schakelt u een externe expert die ervaring heeft met dit soort onderzoeken in of juist een intern iemand, die uw organisatie goed kent? Let hierbij op expertise, competenties, ervaring en onafhankelijkheid. Er is een groot verschil tussen een ongeval door uitslaande brand of één waarbij een communicatiestoornis een grote rol speelt. Ook beide kan het geval zijn. Dan moeten de onderzoekers kennis hebben van de problemen, ervaring hebben met een dergelijk onderzoek én onafhankelijk zijn.

Om te zorgen dat iedere onderzoeker objectief blijft en kan ‘klankborden’, is het meestal goed om minstens twee uitvoerders aan te wijzen.