5.4 Bedrijfseconomische modellen

voorspellen

Met de financiële cijfers in de hand kunt u op zoek naar de oorzaken en prognoses opstellen over de effecten bij ongewijzigd beleid. Bovendien kunt u de informatie gebruiken om het effect van uw beslissingen te voorspellen. De twee belangrijkste modellen die hiervoor worden gebruikt, zijn het Du Pontschema en de Balanced ScoreCard, waarmee u de niet-financiële oorzaken achter uw financiële resultaten ontsluiert.

5.4.1 Het Du Pontschema

doelmatigheid

inzet van de activa

Het Du Pontschema is geheel gebaseerd op de financiële gegevens van de balans en de winst-en-verliesrekening. U kunt voor het schema dus gewoon terugvallen op de jaarcijfers. Het Du Pontschema focust op de winstgevendheid van de organisatie. Het schema start met de rentabiliteit van het eigen vermogen van de organisatie (zie ook 5.3.1). Deze berekent u door de nettowinst van de onderneming te delen door het totale geïnvesteerde vermogen. Daarnaast kijkt de methode naar twee andere factoren:

• De nettowinstmarge op de omzet. Deze wordt berekend door de nettowinst te delen door de omzet. Dit kengetal zegt iets over de doelmatigheid van uw organisatie.
• De omloopsnelheid van het vermogen. Hierbij deelt u de omzet door het totale vermogen. De omloopsnelheid van het vermogen, zegt iets over de inzet van de activa.

Nadelen

terugblik

Het belangrijkste nadeel van het Du Pontschema is dat het volledig is gebaseerd op de ‘historische’ jaarcijfers. Het is een analyse van de resultaten, er is sprake van een terugblik die dus weinig zegt over de effectiviteit van de bedrijfsvoering. Het biedt geen informatie over noodzakelijke veranderingen. Bovendien houdt het model geen rekening met de vergoeding voor het eigen vermogen. Eigen vermogen wordt beschouwd als gratis financiering, wat het natuurlijk niet is.

5.4.2 De Balanced ScoreCard (BSC)

prestatie­monitor

De Balanced ScoreCard (BSC) is een meet- en rapportage-instrument waarmee de organisatiestrategie kan worden bewaakt. De term ‘scorecard’ geeft al aan dat het om een prestatiemonitor gaat. De BSC is een veelgebruikte methode om een organisatie in kaart te brengen: waar staat ze en waar wil het management naartoe?

Strategische doelen

meetbaar

aantrekkelijk

concurrenten

innovatie

De methode vertaalt strategische doelen van een organisatie in concrete, meetbare resultaten. Hierbij wordt gebruikgemaakt van zowel financiële als niet-financiële indicatoren. De BSC is een veelgebruikte methode om een organisatie in kaart te brengen. Een BSC bestaat uit vier onderdelen, ‘perspectieven’, om de resultaten te meten:

Nieuwe werkwijzen

overstappen

tijd

De meeste innovaties bestaan uit het invoeren van nieuwe werkwijzen of het overstappen op nieuwe software- of andere systemen. De overstap op een nieuw systeem, een nieuwe machine of het veranderen van de werkwijze gaat zelden zonder slag of stoot. In de voorbereidingsfase en tijdens de implementatie zijn er een aantal modellen om de effecten te meten:

• Met de strategische functiedekkingsratio onderzoekt u hoeveel medewerkers al over de juiste kwalificaties beschikken voor de toekomstige behoeften en welke nieuwe functie-eisen nodig zijn.
• De ‘time to market’ meet de tijd die verstrijkt tussen idee en marktintroductie. Voor de tussenliggende ontwikkelfasen kunt u een schatting maken van de te besteden tijd en de uitgaven.