7.4 Onderhandelen
vak apart
angst
Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden is een vak apart. Vooral tijdens een toch al hectisch en onzeker harmonisatieproces is het belangrijk om u goed voor te bereiden en een goede planning te maken. Vaak is aan het harmonisatieproces al de nodige onrust voorafgegaan. Werknemers hebben een fusie meegemaakt, krijgen soms een nieuwe werkgever en er is misschien angst voor baanverlies. In die beroering moet uw OR proberen om het hoofd koel te houden, de beschikbare tijd effectief te gebruiken en de expertise van de betrokken OR-leden zo goed mogelijk in te zetten.
7.4.1 Structuur
competenties
Onderhandelingen verlopen soepeler als u een structuur aanbrengt. Dit kunt u bijvoorbeeld doen door een duidelijke taakverdeling binnen uw OR te maken, op basis van de aanwezige competenties. De voorzitter kan niet én het overleg voorzitten, én de onderhandelingen doen, én de inhoudelijk expert zijn. Het werkt efficiënter als de afzonderlijke OR-leden zich elk buigen over een eigen expertisegebied.
Stel een projectgroep in
inspireren
Veel ondernemingsraden werken met projectgroepen. Er is bijvoorbeeld een groep die het arbeidsvoorwaardenpakket bestudeert, een groep die onderzoek doet bij andere organisaties en branches en een groep die de onderhandelingen voert. OR-leden leren zo van elkaar en kunnen elkaar inspireren. Een sterke teamspirit is onontbeerlijk wanneer er stevig moet worden onderhandeld.
7.4.2 Financiën
budget
rianter
Bij onderhandelingen over arbeidsvoorwaarden draait het vaak om geld. U kunt nog zulke mooie plannen hebben, maar zonder budget houdt alles op. U heeft een stevige en reële onderhandelingspositie als u weet wat er financieel haalbaar is. Draait uw organisatie bijvoorbeeld al een tijdje met verlies, dan is het lastig om een structurele loonsverhoging en een uitbreiding van vakantiedagen te eisen. Gaat het juist prima met uw organisatie, dan kunt u rianter inzetten.
Op basis van uw informatierecht (artikel 31a WOR) kunt u de financiële stukken van uw organisatie opvragen. Uw OR stelt zichzelf zo in de gelegenheid om zich goed in te lezen in de financiële positie van de organisatie. U kunt dan ook meteen vaststellen waar nog winst valt te behalen.
Niet elk OR-lid heeft voldoende kennis om financiële stukken te doorgronden. Bekijk eens of er trainingsmogelijkheden zijn of neem een externe adviseur in de arm.
concreet
Bij het bespreken van de financiën is het raadzaam om zo concreet mogelijk te zijn. Zorg voor duidelijkheid over de collectieve regelingen door de kosten ervan in geld om te rekenen. Zeker als u later met uw achterban communiceert over de te nemen of genomen maatregelen, is deze informatie onmisbaar.
Individuele instemming blijft nodig
automatisch
bezwaar
Ook al onderhandelt uw OR stevig over een mooi arbeidsvoorwaardenpakket, dan betekent dit nog niet dat werknemers automatisch verplicht zijn om met de verandering akkoord te gaan. Anders dan de cao werkt uw instemming niet rechtstreeks door in individuele arbeidsovereenkomsten.
Rechtvaardigheid
Werknemers kunnen nog steeds bezwaar maken, tot aan de kantonrechter toe. De bestuurder staat natuurlijk wel sterker als hij kan wijzen op de verkregen instemming van de OR of PVT, maar de rechter zal nog steeds kijken naar de rechtvaardigheid van de wijziging van een arbeidsvoorwaarde in elk specifiek geval.