7.3 Doelen stellen
wilde plannen
Effectieve onderhandelingen beginnen met een duidelijk doel. Uw OR kan wilde plannen bedenken, maar bij onderhandelingen is het tijd voor concrete eisen en haalbare voorstellen. Bereid gesprekken goed voor en zorg dat uw raad vooraf bepaalt welke onderdelen belangrijk zijn.
7.3.1 Kennis is macht
gelijkwaardig niveau
Voordat u doelen opstelt met uw OR, is het belangrijk dat u zich verdiept in het huidige arbeidsvoorwaardenpakket. Als u niet weet hoe de huidige arbeidsvoorwaarden in elkaar steken, kunt u ook geen nieuwe doelen stellen. Bovendien kunt u zonder kennis van het geldende pakket niet op gelijkwaardig niveau praten met uw bestuurder over nieuwe arbeidsvoorwaarden. Verdiep u daarnaast in de manier waarop de arbeidsvoorwaarden vastliggen. Is uw organisatie aan een cao gebonden, zijn er losse regelingen of staan alle arbeidsvoorwaarden opgesomd in een personeelshandboek? Meer over het inventariseren van de huidige arbeidsvoorwaarden leest u in hoofdstuk 3.
Achterban raadplegen
inventariseren
waardevol
Als u de huidige arbeidsvoorwaarden goed in kaart heeft gebracht, is het belangrijk om te inventariseren wat uw achterban belangrijk vindt. Hechten werknemers veel waarde aan de hoeveelheid vakantiedagen, wat vinden ze ervan als uw bestuurder de salarissen bevriest, is er winst te behalen in afspraken over een opleidingsbudget? Verdeel de arbeidsvoorwaarden in thema’s en breng per thema de belangrijke en minder belangrijke onderwerpen in kaart.
tegemoetkomen
Deze informatie is erg waardevol aan de onderhandelingstafel. U gooit niet direct al uw kaarten op tafel, maar probeert er het meeste uit te slepen voor uw achterban en weet op welke vlakken u eventueel wat water bij de wijn kunt doen. Zo kunt u uw bestuurder tegemoetkomen zonder dat u uw achterban teleurstelt.
Communicatieplan opstellen
input
toekomstbestendig
Als u uw achterban raadpleegt over belangrijke arbeidsvoorwaarden, kunt u direct het communicatieplan voorleggen. U geeft aan wanneer en hoe uw OR nieuws communiceert. Ook kunt u vertellen op welke momenten u graag input verzamelt en op welke manier u dat zult doen. Tot slot geeft u aan welke OR-leden de werknemers kunnen aanspreken om vragen te stellen en zorgen te uiten. Zo weten de werknemers waar zij aan toe zijn.
Kijk verder dan vandaag de dag!
Effectieve doelen zijn ook toekomstbestendig. Welke doelen stelt uw organisatie zich voor de komende jaren? Hoe verhouden zich onderwerpen als levensfasebewust personeelsbeleid, mobiliteit en duurzame inzetbaarheid? Als u uw strategie afstemt op de koers van de organisatie, laat u aan uw bestuurder zien dat uw OR de balans zoekt tussen de belangen van de achterban en van de organisatie.
7.3.2 Algemene visie
uitgangspunten
marktconform
Voordat u het onderhandelingsproces ingaat, doet uw OR er goed aan om een algemene visie op het nieuwe arbeidsvoorwaardenpakket te formuleren. Met andere woorden: aan welke uitgangspunten moet het pakket voldoen? Deze uitgangspunten kunnen nog erg breed zijn, maar ze bieden wel een eerste houvast bij de onderhandelingen en het opstellen van een geharmoniseerd arbeidsvoorwaardenpakket.
vernieuwing
in elkaar geschoven
licht opsteken
Het uitgangspunt van de harmonisatie zelf is hierbij ook een belangrijke vraag. Is er alleen sprake van harmonisatie of wordt er ook geïnnoveerd? En zo ja, hoeveel ruimte is er dan voor die vernieuwing? Wat zijn de uitgangspunten om het harmonisatietraject in te gaan, wat zijn de grenzen? Gaat het om alle arbeidsvoorwaarden, alleen de primaire of alleen de secundaire voorwaarden? Worden de pakketten in elkaar geschoven of komt er een totaal nieuw arbeidsvoorwaardenpakket? Het is verstandig om deze vragen vooraf te stellen aan uw bestuurder.
Uw OR heeft er veel baat bij om de reikwijdte van onderhandelingen aan de voorkant helder te definiëren. Zo voorkomt u dat u later veel tijd kwijt bent aan het afbakenen van het project.
Vragen
helder voor ogen
kernwaarden
Het kan best lastig zijn om de visie op een compleet arbeidsvoorwaardenpakket helder voor ogen te krijgen, zeker als uw OR zich in het verleden voornamelijk richtte op de behandeling van afzonderlijke voorwaarden. Om een duidelijk inzicht te formuleren, kunt u uzelf bijvoorbeeld de volgende vragen stellen:
- Wat zijn de kernwaarden van de huidige en nieuwe organisatie? Wat verwacht de bestuurder van uw achterban?
- Hoe kijkt de achterban tegen het totale arbeidsvoorwaardenpakket aan? Aan welke voorwaarden hechten werknemers veel belang? Staan ze open voor alternatieven?
- Moet het nieuwe arbeidsvoorwaardenpakket marktconform zijn, mag het wat achterlopen of moet het juist bovengemiddeld zijn?
- In hoeverre spelen niet-financiële voorwaarden een rol? Wilt u dat het arbeidsvoorwaardenpakket bijvoorbeeld ontwikkelingsmogelijkheden biedt?
Trendwatching
relevante wetswijzigingen
Bij het formuleren van een algemene visie op het nieuwe arbeidsvoorwaardenpakket kunt u uw licht opsteken bij pakketten van andere organisaties of branches. Welke uitgangspunten hanteren zij? In hoeverre sluiten zij aan bij de koers van de organisatie? Zorg dat u weet wat er speelt buiten uw eigen organisatie op arbeidsvoorwaardelijk gebied. Het is belangrijk om te weten wat de trends zijn. Zorg ook dat u op de hoogte bent en blijft van relevante wetswijzigingen en houd de cao tegen het licht. Het geeft u houvast bij de formulering van uw eigen uitgangspunten.
7.3.3 Concrete doelen
samenhang
Bij onderhandelingen is geen plaats meer voor losse flodders. U moet helder voor ogen hebben welke doelen uw OR wil bereiken. Inmiddels heeft u zich verdiept in het huidige arbeidsvoorwaardenpakket en weet u welke voorwaarden belangrijk zijn voor uw achterban. Vervolgens is het een kwestie van arbeidsvoorwaarden vergelijken en tegen elkaar afwegen.
Bij het formuleren van doelen is het belangrijk dat u de samenhang van de arbeidsvoorwaarden niet uit het oog verliest. Stel bijvoorbeeld doelen op in het thema ‘vakantie’ en bekijk in een later stadium de details, zoals het aantal vakantiedagen of de manier waarop een werknemer vakantie kan opnemen.