6.2 Zwaarwegend bedrijfsbelang
niet snel accepteren
Met een zwaarwegend bedrijfsbelang mag uw bestuurder de arbeidsvoorwaarden soms eenzijdig harmoniseren. Maar voordat er sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang, moet er wel heel wat aan de hand zijn. Een rechter zal een overgang van onderneming op zichzelf niet snel accepteren als reden voor eenzijdige wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden. Ook het argument van een simpele kostenbesparing zal niet voldoende zijn. Hieronder enkele voorbeelden van argumenten waar een rechter zeer kritisch naar zal kijken.
Voert uw bestuurder een zwaarwegend bedrijfsbelang aan als doorslaggevend argument voor een wijziging van de arbeidsvoorwaarden, wees dan als OR-lid heel kritisch. Uw bestuurder moet heel goede argumenten hebben om arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen.
6.2.1 Definitie
Als OR-lid moet u weten wanneer er sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang. De wet schrijft voor dat een eenzijdige wijziging van arbeidsvoorwaarden alleen mogelijk is als het handhaven van de huidige voorwaarden ‘naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn’ (artikel 6:248, lid 2 Burgerlijk Wetboek (BW)).
Afweging van belangen
consequenties
kosten besparen
Maar wanneer is een wijziging redelijk en billijk? Hierbij is het belangrijk om een afweging te maken tussen de organisatiebelangen en de belangen van de werknemer. Welke consequenties heeft de verandering voor beide partijen? Is de wijziging in het nadeel van de werknemer? En staan die nadelige gevolgen in verhouding tot het belang dat de organisatie heeft bij de wijziging? Heeft uw bestuurder de alternatieven voldoende onderzocht? Rechters zijn over het algemeen terughoudend in het goedkeuren van een eenzijdige wijziging op basis van redelijkheid en billijkheid.
6.2.2 Bedrijfseconomische redenen
Stel: uw bestuurder wil kosten besparen door bepaalde arbeidsvoorwaarden volledig af te schaffen. Bedrijfseconomische argumenten zullen hiervoor op zich niet voldoende zijn. De wet hecht namelijk sterk aan het behoud van arbeidsvoorwaarden van werknemers. Het moet wel heel erg slecht gaan met de organisatie, wil de rechter concluderen dat er inderdaad sprake is van een zwaarwegend bedrijfsbelang bij het afschaffen van een bepaalde arbeidsvoorwaarde.
Faillissement afwenden
protesteren
Als de werkgever kan aantonen dat het afschaffen van die arbeidsvoorwaarde de enige mogelijke optie is om een faillissement af te wenden, kunnen werknemers niet blijven protesteren. Ook vanuit hun eigen belang zou dit niet verstandig zijn. Als de organisatie inderdaad failliet gaat, verliezen zij natuurlijk hun baan en daar heeft niemand iets aan.
6.2.3 Fusie
jurisprudentie
Ook een fusie of overname is op zichzelf niet voldoende reden om arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen, zo blijkt uit jurisprudentie. De rechter ziet de ongelijkheid in arbeidsvoorwaarden namelijk als een logisch gevolg van de wettelijke bepaling dat werknemers hun arbeidsvoorwaarden mogen behouden na een fusie of een overname.
6.2.4 Administratieve rompslomp
onvoldoende zwaarwegend
Misschien draagt uw bestuurder het argument aan dat verschillende arbeidsvoorwaarden tot onnodig veel administratieve rompslomp leiden. De rechter is hiervoor zelden gevoelig. Uit een uitspraak van het gerechtshof te Amsterdam (JAR 2004/219) uit 2004 bleek dat de wens van de werkgever om arbeidsvoorwaarden te harmoniseren na overname onvoldoende zwaarwegend is in een tijd waarin de administratie met geavanceerde digitale programma’s wordt gedaan. Hij kon de arbeidsvoorwaarden niet eenzijdig wijzigen.