8.4 Adviesrecht bij technologische vernieuwing
automatisering
financiële kant
Een besluit tot het invoeren of wijzigen van een belangrijke technologische voorziening is adviesplichtig. U kunt hierbij denken aan hulpmiddelen op het gebied van automatisering, communicatie, informatieverwerving en dergelijke. Of de invoering of verandering daadwerkelijk belangrijk genoeg is voor het adviesrecht wordt onder meer bepaald door het effect ervan voor de onderneming en de werknemers. Overigens is ook het uitproberen van verschillende technologische systemen adviesplichtig.
8.4.1 Voor- en nadelen
werkinhouden
eentoniger
Nieuwe technologie verandert de werkprocessen en werkinhouden binnen een organisatie. Dat heeft voor- en nadelen. Automatisering kan bijvoorbeeld betekenen dat de werkzaamheden voortaan vanuit een centrale afdeling worden gestuurd en geregeld. Dit kan leiden tot eentoniger werk voor de uitvoerders of zelfs banenverlies. Maar automatisering maakt het ook mogelijk routinematige, saaie werkzaamheden door computers en robots te laten uitvoeren, zodat werknemers zich met de interessantere kanten van hun vak kunnen bezighouden.
Ingrijpend
scholing
Grote technologische vernieuwingen veranderen het werk vaak ingrijpend. Werknemers kunnen daar moeite mee hebben. Het is dus belangrijk dat ze daarbij worden begeleid en dat ze de kans krijgen via scholing zich nieuwe vaardigheden eigen te maken. Deze mogelijke grote impact op het dagelijkse werk maakt het raadplegen van de achterban extra belangrijk bij technologische veranderingen. Dit ter voorbereiding op het overleg met de bestuurder, als basis van goede aanvullende afspraken en als extra informatie voor uzelf om uw uiteindelijk advies op te baseren.
Technologische voorzieningen die bedoeld zijn voor het toezicht op werknemers, vallen onder het instemmingsrecht. Ook als de voorziening daarvoor niet wordt aangeschaft, maar er wel voor kan worden gebruikt.
8.4.2 Aandachtspunten bij technologische vernieuwingen
evaluatiemomenten
Hieronder een aantal aandachtspunten en vragen als uw bestuurder plannen heeft een technologische voorziening in te voeren of te vernieuwen:
- Een technologische voorziening heeft ook een financiële kant. Kijk naar de risico’s, de financiering en de verhouding tussen prijs en prestatie.
- Een technologische voorziening heeft doorgaans ook sociale aspecten. Wat betekent het voor het werk en de werkomstandigheden van de betrokken werknemers?
- Onderzoek de motieven achter de technologische voorziening. Gaat het om uitbreiding van werk of is er sprake van bijblijven bij nieuwe technologische ontwikkelingen? Vraag niet alleen informatie van de bestuurder, praat ook met betrokken achterbanleden.
- Achterbanraadpleging is ook van belang om te achterhalen in welke mate de voorziening ingrijpt in het dagelijkse werk. Confronteer de werknemers met de verwachte gevolgen en vraag ze wat ze nodig denken te hebben om ermee om te gaan (bijvoorbeeld bijscholing).
- Als er alternatieve voorzieningen mogelijk zijn, waardoor heeft de bestuurder zijn keuze dan bepaald? Zijn de werknemers die het betreft geraadpleegd bij deze keuze?
- Spreek evaluatiemomenten af waarop u samen met de bestuurder de effecten van de invoering bekijkt. Ga ook nu weer voor uw eigen informatie in gesprek met de betrokken werknemers.