8.1 Loonbeslag
invorderingstraject
De regels rondom beslag op het loon vindt u in het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Een schuldeiser kan dit middel – als laatste mogelijkheid van een invorderingstraject – inzetten om een openstaande vordering te innen.
Route
vonnis
aanmaning
De schuldeiser kan dit meestal niet zelf bij de werkgever van zijn schuldenaar afdwingen, maar moet hiervoor een gerechtsdeurwaarder inschakelen, die uit zijn naam beslag op het loon legt. De deurwaarder heeft voor loonbeslag een vonnis van de rechtbank nodig. In de bijbehorende rechterlijke procedure moet hij aan de rechter aantonen welke acties al zijn genomen om de vordering te innen, zoals het versturen van aanmaningen.
Meewerken aan loonbeslag
rechterlijk vonnis
U hoeft in principe alleen beslag op het loon uit te voeren als de deurwaarder u een rechterlijk vonnis aanbiedt. Een incassobureau kan bijvoorbeeld geen beslag op het loon leggen. En als u een reguliere brief ontvangt met een verzoek tot het meewerken aan loonbeslag, hoeft u daar ook geen gehoor aan te geven.
Overheidsinstanties
dwangbevel
Overheidsinstanties hebben voor het opleggen van loonbeslag geen rechterlijk vonnis nodig, maar moeten wel een dwangbevel aan de werknemer hebben uitgevaardigd. Soms kan loonbeslag dus zonder tussenkomst van een deurwaarder en zonder rechterlijk vonnis plaatsvinden, via een zogeheten invorderingsambtenaar.
Belastingdienst
Zulke invorderingsambtenaren kunnen rechtstreeks handelen uit naam van de overheid of gemeente, bijvoorbeeld uit naam van:
- de Belastingdienst (bij achterstallige heffingen);
- de Dienst Uitvoering Onderwijs (bij openstaande studieschulden);
- de Sociale Verzekeringsbank (bij terugvordering van te veel betaalde uitkeringen);
- het Centraal Justitieel Incassobureau (bij openstaande boetes);
- het College voor zorgverzekeringen (bij achterstallige premie zorgverzekering);
- het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (bijachterstallige partner- en kinderalimentatie).
Kennisgeving
Van een derdenbeslag – in dit geval het loonbeslag – wordt uw onderneming door de deurwaarder (of de invorderingsambtenaar) op de hoogte gesteld. Misschien een open deur: als u met een loonbeslag geconfronteerd wordt, moet u eerst nagaan of de betreffende werknemer (nog) wel bij uw onderneming werkt.
Gerechtsdeurwaarders en invorderingsambtenaren hebben de mogelijkheid om via UWV de werkgever van een schuldenaar te achterhalen. Dat maakt het relatief eenvoudig om beslag op het loon te leggen.
beslagexploot
op wiens verzoek
hoogte vordering
Kennisgeving van een loonbeslag door de deurwaarder (of invorderingsambtenaar) gebeurt via een zogeheten beslagexploot, een officieel document gebaseerd op het rechterlijke vonnis (of dwangbevel). Het origineel hiervan gaat naar de schuldeiser en u krijgt een kopie. Hierin zijn de volgende zaken opgenomen:
- wie de beslagleggende deurwaarder (of invorderingsambtenaar) is;
- dat hij loonbeslag legt bij de betreffende derde partij (uw onderneming);
- op wiens verzoek het beslag plaatsvindt (de schuldeiser);
- op grond waarvan het beslag plaatsvindt (het vonnis of dwangbevel);
- ten laste van wie het loonbeslag komt (de betreffende werknemer);
- de hoogte van de vordering;
- dat de bedragen moeten worden overgemaakt aan de deurwaarder (of invorderingsambtenaar).
Kort geding
opheffing
vergoeding
De werknemer ontvangt pas later eenzelfde kopie van het document dat uw onderneming heeft ontvangen. Dit moet wettelijk gezien binnen acht dagen na kennisgeving aan uw adres gebeuren. Op het moment dat u op de hoogte wordt gebracht van het loonbeslag, tast de werknemer zelf dus nog in het duister. Als de werknemer het niet eens is met het opgelegde beslag, kan hij via een kort geding opheffing ervan vorderen. Hij moet dan wel aannemelijk kunnen maken dat de schuldeiser geen vordering op hem heeft. Blijkt achteraf dat de schuldeiser onterecht loonbeslag heeft laten opleggen, dan moet hij de werknemer een vergoeding betalen voor de schade die de werknemer daardoor heeft geleden.
Extra werk
correct
Feit is dat een loonbeslag u altijd extra werk oplevert. Naast de administratieve werkzaamheden die u extra moet uitvoeren, bent u bijvoorbeeld extra tijd kwijt aan het voeren van gesprekken met partijen die bij het loonbeslag en de schuldhulpverlening voor de werknemer betrokken zijn. Om de werknemer van dienst te zijn, is het van belang om goed te weten hoe een loonbeslag precies werkt en hoe u ervoor kunt zorgen dat het beslag correct wordt uitgevoerd (zie ook hoofdstuk 9). Ga bijvoorbeeld ook bij ontvangst van een loonbeslag na of de werknemer inderdaad schulden heeft en of het op het beslagexploot vermelde schuldbedrag klopt.
Controle van het schuldbedrag is niet alleen voor de werknemer prettig, maar kan ook uw onderneming uit de problemen houden. Als namelijk later blijkt dat ten onrechte een deel van het loon naar de deurwaarder is gegaan, kan de werknemer dat geld alsnog bij u opeisen.
Vragenlijst
verklarings-formulier
kopie bewaren
U bent verplicht om de informatie te verstrekken waar de deurwaarder (of invorderingsambtenaar) om vraagt. Bij de brief waarin hij het loonbeslag aan u presenteert, zit een uitgebreide vragenlijst over het inkomen van de betreffende werknemer. U moet dit zogeheten verklaringsformulier naar waarheid invullen, ondertekenen en binnen vier weken terugsturen naar de deurwaarder, die vervolgens een kopie ervan naar de schuldeiser stuurt. Zorg dat u altijd een kopie van het ingevulde formulier voor uzelf bewaart!
Antwoorden naar waarheid én redelijkheid
constructie
De vragenlijst die u van de deurwaarder ontvangt, moet u niet alleen naar waarheid invullen, maar uw antwoorden moeten ook redelijk en reëel zijn. De rechter zal bijvoorbeeld geen constructie accepteren waarbij de werkgever en de werknemer afspreken dat de werknemer – mogelijk met het oog op het loonbeslag – (tijdelijk) een laag of geen salaris ontvangt.
Rechter
Ook al is de verklaring aan de deurwaarder dat het salaris van de werknemer (nagenoeg) nihil is, de waarheid, ten opzichte van de schuldeiser is dit niet redelijk. De rechter kan in zo’n situatie bepalen wat een redelijk salaris voor de werknemer is en berekenen voor welk bedrag er bij dat salaris loonbeslag geldt. Aangezien de werknemer dit vanwege de gemaakte afspraken feitelijk niet (volledig) ontvangt, kan de werkgever tot betaling van het (ontbrekende) bedrag worden veroordeeld.
Dagvaarden
afdwingen
Als u nalaat om het verklaringsformulier (tijdig) op te sturen of hierin onjuiste informatie verstrekt, kan uw onderneming als werkgever zijnde worden gedagvaard.
aansprakelijk
Het via de rechter afdwingen van het correct invullen van het verklaringsformulier moet de deurwaarder binnen een maand na indiening van het vorige (onjuiste) formulier doen. Anders zal de deurwaarder opnieuw een derdenbeslag moeten opleggen om dit voor elkaar te krijgen. Bij weigering van medewerking aan een onderdeel van het loonbeslag kan uw onderneming in het uiterste geval door de schuldeiser aansprakelijk worden gesteld voor de vordering op de werknemer.
Aanpassen
onrechtmatig
Als u later ontdekt dat de informatie die u in de vragenlijst heeft ingevuld, niet correct is, mag u deze aanpassen of de ingevulde vragenlijst intrekken. Dit kan tot gevolg hebben dat de schuldeiser u wegens deze zogeheten onrechtmatige daad aansprakelijk stelt voor eventuele geleden schade. Is de schuldeiser het niet eens met de door u ingevulde vragenlijst, dan kan hij uw onderneming binnen twee maanden dagvaarden om een verklaring voor de rechter af te leggen.
Andere vragen
ontslag
Naast de vragen uit de hiervoor genoemde lijst bent u ook verplicht om eventuele andere vragen van de deurwaarder te beantwoorden. Die kunnen bijvoorbeeld gaan over mogelijke andere lopende loonbeslagen en of er een ontslag zit aan te komen. Ook kan de deurwaarder willen weten of u de werknemer nog meer verschuldigd bent dan het loon alleen, zoals een bonus. Onder een loonbeslag valt namelijk meer dan alleen het verschuldigde loon (zie hoofdstuk 9).
Let op dat u alleen aan de gerechtsdeurwaarder informatie over de werknemer met schulden verstrekt. Bij verstrekking hiervan aan een persoon die niet bevoegd is om deze informatie te vragen, zou u immers de privacy van de werknemer schenden.
Afspraken
contact
Het voldoen aan de informatieverzoeken van de deurwaarder is dus een verplichting, maar u kunt dit ook aangrijpen als gelegenheid voor contact met de deurwaarder. Mogelijk vormt dit een goede basis om in de toekomst afspraken te maken die uw werknemer helpen bij het oplossen van zijn financiële problemen.