1.2 Organisaties met cao
Als er wel een cao is voor uw organisatie, wil dat nog niet zeggen dat uw OR geen inspraak heeft. Er zijn dan nog steeds legio mogelijkheden voor de ondernemingsraad.
1.2.1 Cao-bepaling beperkt zeggenschap OR
instemmingsrecht
In sommige cao’s is wel alles dichtgetimmerd. In dat geval worden de OR-bevoegdheden ingeperkt. De WOR staat dat ook toe in artikel 32 lid 3. Waar u normaal gesproken instemmingsrecht heeft, bevat de cao al een afspraak en die gaat vóór het instemmingsrecht. Ook al is alles geregeld in de cao: u moet de cao nog steeds goed kennen. Want het is uw plicht om te controleren of de werkgever zich houdt aan zijn nalevingsplicht van de cao. Dit staat in artikel 28 WOR.
1.2.2 Geen beperkende bepalingen
Het kan best zijn dat de cao niets zegt over een bepaald onderwerp. Zo kan een cao bijvoorbeeld niets voorschrijven op het gebied van de bedrijfswagens. In dat geval is de situatie voor dat onderwerp vergelijkbaar met de situatie waarin er geen cao op uw organisatie van toepassing is. De OR heeft dus alle ruimte, maar daarbij moet u natuurlijk wel de bepalingen uit de WOR en andere wetten in acht nemen.
Meestal krijgt u te maken met een mix: de cao legt bepaalde arbeidsvoorwaarden vast en laat andere onderwerpen vrij voor overleg tussen werkgever en werknemers. In dat geval heeft u dus op sommige punten inbreng.
1.2.3 Cao beperkt zeggenschap OR ‘minimaal’
minimum
zelf invullen
Er is nog een mogelijkheid: de cao bevat wél een bepaling over een onderwerp, maar legt hierbij alleen een minimum vast. Er is dan ruimte voor de OR om er meer uit te slepen voor de werknemer in het overleg met de werkgever. Ook kan het zijn dat de cao werkgever en werknemers de ruimte geeft om een bepaalde arbeidsvoorwaarde zelf in te vullen. Dat betekent werk aan de winkel voor u, helemaal als het een onderwerp is waar u volgens de WOR iets over te zeggen heeft. U leest meer over minimumcao’s in hoofdstuk 2.
1.2.4 Cao kent OR extra bevoegdheden toe
afwijken
De cao kan de ondernemingsraad ook extra bevoegdheden geven in plaats van de bevoegdheden in te perken. In artikel 32 WOR staat dat de cao aan de OR verdere bevoegdheden kan toekennen dan die in de WOR staan. En dat gebeurt ook geregeld. In de praktijk geven cao’s vaak extra instemmings-, advies- of overeenstemmingsrechten aan de OR. In de cao kunnen de partijen bijvoorbeeld afspreken dat de werkgever bepaalde regelingen mag uitvoeren, vooropgesteld dat de OR daarmee instemt.
1.2.5 Cao eist overeenstemming bestuurder en OR
overeen- stemmingsrecht
In sommige gevallen mag de werkgever alleen afwijken van een cao-bepaling als de OR en de bestuurder het daarover schriftelijk eens kunnen worden: het overeenstemmingsrecht. Komt u er niet uit met uw bestuurder, dan blijft de bepaling in de cao overeind. Bij het overeenstemmingsrecht kan uw bestuurder – in tegenstelling tot het instemmingsrecht – niet in beroep gaan als de OR niet instemt met de afwijking van de cao-bepaling. Hierdoor is het overeenstemmingsrecht een krachtiger recht dan het instemmingsrecht. En de cao kan het u toekennen!
Let op: het overeenstemmingsrecht komt niet alleen voor in cao’s; ook sommige wetten kennen dit recht toe. Wil de werkgever bijvoorbeeld geen arbodienst in de arm nemen, dan kent de Arbowet het overeenstemmingsrecht toe aan de OR om te kiezen voor een maatwerkregeling.
Duur van de cao
extraatjes
OR-werk
De extra bevoegdheden op basis van de cao gelden voor de duur van de cao. Deze bevoegdheden zullen dus ophouden te bestaan als die cao afloopt en er geen nieuwe wordt afgesloten. Ook bestaat er natuurlijk altijd de mogelijkheid dat de extra bevoegdheden ‘sneuvelen’ in de onderhandelingen.