4.2 Bureaustoelen
verkeerde werkhouding
verstel mogelijkheid
Een verkeerde werkhouding is funest voor rug, armen en handen. Een ergonomisch en juist afgestelde stoel is essentieel. Het belangrijkste van een bureaustoel is dat de medewerker zelf eenvoudig de hoogte, rugleuning en de armsteunen kan instellen, evenals de diepte van de zitting. De medewerker heeft dan een bureaustoel die hij goed kan aanpassen aan de eigen lichaamsmaten en -verhoudingen. Een stevig gebouwde medewerker kunt u immers niet op een smal, laag stoeltje neerzetten. En om niet voor elke werknemer persoonlijk meubels te hoeven aanschaffen, zijn verstelmogelijkheden dus onontbeerlijk.
4.2.1 Wat zegt de wet?
Europese norm
geschikt
Bureaustoelen van medewerkers moeten minimaal voldoen aan de norm NEN-EN 1335. In deze Europese norm zijn een aantal ergonomische principes verwerkt. De norm stelt ook eisen aan de constructie van de stoel: die moet veilig en stabiel zijn. Als u een stoel heeft die aan de eisen van deze norm voldoet, dan weet u dat u aan de Europese wet voldoet. Ieder mens is anders. Daarom heeft het Nederlands Normalisatie-Instituut de praktijkrichtlijn NPR 1813 opgesteld. Deze maten en verstelmogelijkheden zijn wat ruimer en aangepast aan de (gemiddelde) Nederlandse lichaamsformaten. Stoelen die voldoen aan de NPR 1813 zijn daarmee geschikt voor een groot deel van de beroepsbevolking.
Als NPR 1813 niet in uw arbocatalogus staat, doet u er toch goed aan om deze norm te volgen, zodat uw werknemers veilig en gezond hun werk kunnen uitvoeren. U kunt de richtlijn opnemen in uw RI&E en het bijbehorende plan van aanpak.
Richtlijnen bureaustoelen NPR 1813
juiste product
NPR 1813 bevat duidelijke richtlijnen waaraan bureaustoelen moeten voldoen. Bij de aanschaf van nieuwe stoelen doet u er goed aan om de richtlijnen erbij te pakken, zodat u zeker weet dat u een juist product aanschaft. Ook doet u er goed aan om navraag te doen over de specificaties en te controleren of de leverancier hier kennis van heeft.
Verstelbaar
vlakke zitting
armsteun
bewegings mechanisme
De stoel moet volgens NPR 1813:
- minimaal tussen de 41 en 55 cm in hoogte verstelbaar zijn;
- een vlakke zitting hebben van minimaal 40 cm breed en 44 cm diep, waarbij de zitdiepte verstelbaar is van 38 cm tot 48 cm;
- de zitting heeft een verstelbare hellingshoek van -7 tot 3 graden en kan worden vastgezet op een hoek van -3 graden;
- een rugleuning van ten minste 37 cm hoogte hebben en een breedte van minimaal 36 en maximaal 46 cm;
- in hoogte verstelbare armsteunen hebben, die zich tussen 20 en 30 cm hoogte boven de zitting bevinden;
- een afstand van 20 cm hebben tussen de voorkant van de zitting en de armsteunen;
- een verstelbare onderlinge afstand van 36 tot 51 cm tussen de armsteunen hebben om de leuningen precies onder de ellebogen te kunnen plaatsen.
4.2.2 Bewegende rug
Let bij de aanschaf van een stoel ook op het bewegingsmechanisme. Beeldschermwerkers zitten vaak lang stil en dat is slecht voor hun rug en nek. Door een bewegingsmechanisme beweegt de stoel met de medewerker mee. Dat maakt het zitten dynamischer en dat is gezonder. Kies wel voor een stoel waarbij het mechanisme vast te zetten is, want sommige medewerkers vinden het reuze-irritant als de rugleuning naar achteren beweegt.
VHP-keurmerk
beoordeling
Fabrikanten en leveranciers kunnen stoelen laten keuren door VHP en de beoordelingen bij hun stoelen vermelden. Het VHP-ergonomiebeoordelingssysteem beoordeelt de stoelen op instelbereik, gebruiksvriendelijkheid, bediening, comfort, veiligheid, duurzaamheid, milieu en design. Hoe hoger de score, hoe beter.
Testen
testen
De eisen van de VHP voldoen aan de NPR 1813, maar dat is geen garantie dat de stoel bevalt. Welke stoel u ook uiteindelijk kiest: laat de werknemers de stoel eerst een tijdje testen. Zij zitten er immers bovenop!
4.2.3 Alternatieven
voldoende bewegen
Veel kantoorwerknemers brengen het grootste deel van hun tijd op de werkvloer door op hun bureaustoel achter hun bureau. Ze staan af en toe eens op om een kopje koffie te halen of iets na te vragen bij een collega, maar veel beweging krijgen ze niet op een werkdag. Uit het Rapport Leefstijlmonitor 2017 blijkt dat weinig mensen voldoende bewegen. Slechts vier op de tien volwassenen voldoet aan de Beweegrichtlijn die de Gezondheidsraad in 2017 publiceerde.
Afwisseling
stabureau
stimuleren
Om kantoorwerknemers toch de gelegenheid te geven om het zitten af te wisselen met andere houdingen, kunt u stabureaus introduceren. Ook kunt u denken aan bureaufietsstoelen waarbij werknemers onder het typen de pedalen rondtrappen of zitballen waarop een werknemer in balans moet blijven en daardoor bepaalde spieren moet aanspannen die tijdens het zitten in ruste blijven.
Daarnaast kunt u werknemers ook stimuleren om tijdens de lunchpauze een wandeling te maken of de trap te gebruiken in plaats van de lift. U kunt in overleg met uw werkgever goed gedrag belonen door werknemers bijvoorbeeld een stempelkaart te geven. Geef aan dat zij gedurende een bepaalde week elke dag een stempel kunnen halen op de bovenste verdieping in het trappenhuis van uw pand. Bij een volle stempelkaart krijgen zij een (gezonde) beloning.
Ook zittend werk brengt risico’s met zich mee
verhoogd risico
Uw werkgever moet de risico’s inventariseren die de werkzaamheden van uw werknemers met zich meebrengen. De risico’s van beeldschermwerk worden nogal eens onderschat. Behalve een verhoogd risico op rugklachten en hart- en vaatziekten geeft lang in één houding zitten of staan een verhoogd risico op suikerziekte. Ook kan het KANS veroorzaken. Meer hierover leest u in hoofdstuk 8.
Voorlichting
maatregel
Uw werkgever moet deze risico’s inventariseren en evalueren. Vervolgens moet hij een plan van aanpak opstellen waarin hij doeltreffende maatregelen opneemt om de risico’s van het werk te beperken. De werknemers moeten voorlichting krijgen over de risico’s van het werk en over de maatregelen om deze risico’s tegen te gaan.
voorlichting
maximale gebruiksduur
Als uw werkgever wil overgaan tot het introduceren van stabureaus of andere oplossingen, is het belangrijk dat u werknemers goed voorlicht over het gebruik ervan. Werknemers moeten hun bureaustoel en bureautafel goed instellen om geen klachten te ontwikkelen die ontstaan door het werk. Datzelfde geldt voor het gebruik van een stabureau. Ook dan moet een werknemer de tafel zo instellen dat hij bijvoorbeeld zijn nek en schouders niet overbelast. In een voorlichting legt u uit hoe werknemers de nieuwe kantoorhulpjes kunnen gebruiken. Benoem daarbij ook de aanbevolen maximale gebruiksduur om klachten door overbelasting te voorkomen.