6.4 PSA in de RI&E

lastig

Eigenlijk heeft iedere organisatie wel te maken met omstandigheden die tot stress kunnen leiden: een te hoge werkdruk, ongewenste omgangsvormen, pesten en geweld en agressie. Dat zijn veelvoorkomende problemen binnen Nederlandse organisaties. Aangezien die problemen lastig aantoonbaar zijn, start voor u de uitdaging al bij het in beeld brengen van de gevaren. Het is belangrijk dat er binnen uw organisatie en RI&E voldoende aandacht is voor PSA.

Inventariseren

sluip-
moordenaars

De psychosociale arbeidsrisico’s signaleert u niet allemaal door op de werkvloer aanwezig te zijn, het zijn vaker sluipmoordenaars die ongezien toeslaan. Ga daarom aan de slag met vragenlijsten en checklists:

• breng risicovolle vestigingen, afdelingen en werkplekken in kaart;
• noteer wie er tot de risicogroepen behoren;
• achterhaal wat de omvang is van PSA binnen uw organisatie;
• vorm een beeld van de gevolgen.

MTO

vragenlijst

Het opstellen van die punten is echter een lastige klus, medewerkers praten niet makkelijk over PSA-belasting. Vraag hen daarom (eventueel anoniem) mee te werken aan:

• Werkbelevingsonderzoeken;
  • een werkbelevingsonderzoek of medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) geeft veel informatie over de mate van stress die werknemers ervaren en de factoren die de stress veroorzaken. Hoe vaker dat onderzoek wordt uitgevoerd, des te meer informatie u krijgt. Op die manier voorkomt u dat u beleid voert op basis van een momentopname.
• Werkplekenquêtes en checklists;
  • checklists zijn een goed en snel alternatief voor een MTO. Deze kunt u ook nog eens eenvoudiger per afdeling of functie aanpassen. Een checklist leent zich meer voor een gerichte vragenlijst over PSA, het is een instrument om geruchten en signalen te onderzoeken.
• Registratie van bedrijfsongevallen en andere ongewenste situaties:
  • een melding van een te hoge werkdruk moet altijd worden geregistreerd. Die registratie is waardevol, omdat u daarmee trends kunt ontdekken;
  • bedrijfsongevallen kunnen ontstaan door overmatige arbeidsbelasting.

6.4.1 PSA-belasting aanpakken

gedragscode

deadlines

Waar het al lastig is om PSA te signaleren, is het helemaal een flinke uitdaging om effectieve maatregelen te formuleren voor de RI&E. Toch moet u dat doen, het te lijf gaan van PSA-risico’s is een wettelijke verplichting. Gelukkig krijgt u wel de bewegingsruimte om de invulling van maatregelen zelf vorm te geven. Per branche, organisatie en zelfs per functie zullen de maatregelen verschillen. Maar een aantal maatregelen zijn (bijna) altijd toe te passen.

• Stel een gedragscode op waarin u formuleert hoe u met elkaar omgaat binnen uw organisatie.
  • Laat de gedragscode ondertekenen door alle medewerkers (zie ook hoofdstuk 7).
• Zorg dat werknemers voldoende (preventieve) cursussen en trainingen volgen. Zo kunt u medewerkers met publieksfuncties standaard een training ‘omgaan met agressie’ laten volgen. Voor functies met veel werkdruk door deadlines regelt u een cursus timemanagement.
  • Voor de RI&E brengt u in beeld wie de cursussen moeten volgen en wanneer. Bijvoorbeeld een nieuwe werknemer moet binnen drie maanden training volgen.
• Een vertrouwenspersoon is niet wettelijk verplicht, maar zorgt wel voor een luisterend oor waar werknemers bij terecht kunnen. Werknemers die het gevoel hebben dat ze met hun problemen bij iemand terechtkunnen, ervaren daardoor minder stress.
• Stel een handelwijze op waarin u beschrijft hoe u omgaat met slachtoffers van agressie of seksuele intimidatie. Neem die handelswijze op in uw RI&E.
• Maak stress bespreekbaar door bijeenkomsten te organiseren en het te bespreken tijdens werkoverleggen.