6.2 De RI&E stap voor stap
doorlopend
De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is een zogenoemd levend document. Het maken van een RI&E is dus geen eenmalige klus, het is een taak die constant om uw aandacht vraagt. Zeker PSA-risico’s en fysieke belasting kunnen per periode en werkzaamheden sterk verschillen. Dat vraagt dus doorlopend om vernieuwingen en aanpassingen in uw RI&E. Om fysieke en PSA-risico’s goed in de RI&E op te nemen en daarna up-to-date te houden, werkt u met het volgende stappenplan.
Let op: heeft uw organisatie een ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging, dan moet u alle stappen aan de raad voorleggen. Zij hebben op die onderdelen instemmingsrecht.
6.2.1 Inventariseren
zachte kant
Om risico’s aan te pakken, moet u eerst weten welke er zijn op de werkvloer. De gevaren moeten in beeld worden gebracht op zowel het harde gebied (fysieke belasting) als de zachte kant (PSA-risico’s). De preventiemedewerker of u doet dat voor alle risico’s, dus van beeldschermwerk tot pesten en van de gevaren van tillen tot de invloed van agressie.
Werk al vanaf dit punt samen met de preventiemedewerker van uw organisatie. Hij is dagelijks op de werkvloer te vinden en heeft dus een goed beeld van de risico’s waarmee werknemers worden geconfronteerd. Daarnaast is hij een extra paar ogen en oren voor uw beleid.
6.2.2 Analyseren
Als u een lijst heeft van risico’s, gaat u die per stuk op waarde schatten. Als u in beeld heeft in welke mate een mogelijk gevaar daadwerkelijk tot een risico leidt, moet u dat vergelijken met de norm. Een goed voorbeeld is lawaai.
norm
zacht geluid
Stel dat er binnen uw organisatie gewerkt wordt met machines die tot maximaal negentig db(A) geluid produceren, dan pakt u de norm erbij om te controleren of dat te veel geluid is voor een werknemer. Uit die norm blijkt dat lawaai boven de tachtig db(A) schadelijk is. Het is dus verplicht dat u werknemers gehoorbescherming aanbiedt. Maken de machines minder dan tachtig db(A) geluid, dan kunt u gehoorbescherming nog steeds aanbieden. Ook constant zacht geluid veroorzaakt hinder. Is er geen norm, dan moet u het risico zelf inschatten, eventueel met hulp van een arbocatalogus, arbodienst of kerndeskundige.
voorlichting
Onderdeel van de analyse is het inschatten of u een risico helemaal weg kunt nemen, of dat u de werknemer zo goed mogelijk beschermt tegen de gevaren. Als u het risico niet weg kunt nemen, moet u hem beschermen door voorlichting over de gevolgen van de gevaren te geven en persoonlijke beschermingsmiddelen aan te bieden in de vorm van fysieke bescherming, zoals gehoorbescherming bij lawaai.
U maakt een soort ranglijst van risico’s. Het gevaar dat op korte termijn het meeste risico voor werknemers met zich meebrengt, pakt u als eerste aan. Ook hierbij kunt u uw arbodienst of een kerndeskundige inschakelen.
6.2.3 Plan van aanpak
concreet
Met de lijst gaat u nu per risico een plan van aanpak opstellen: hoe neemt u het risico weg of hoe beperkt u het zoveel mogelijk? Het plan van aanpak is de lijst met maatregelen waarmee u de risico’s voor de gezondheid en het welzijn van de werknemers wegneemt of beperkt. Omschrijf dat zo concreet mogelijk, zodat iedereen binnen uw organisatie weet wat er gedaan moet worden.
Bij de aan te pakken punten vermeldt u een deadline, de datum waarop de maatregel doorgevoerd moet zijn. Noteer ook wie u aanwijst om de maatregel op de werkvloer in te passen, een zogenoemde probleemeigenaar.
6.2.4 Laten toetsen
professionele deskundige
Misschien heeft u bij het opstellen van het plan van aanpak de hulp ingeschakeld van een professionele deskundige in de vorm van een arbodienst of kerndeskundige. Bij het toetsen van uw RI&E is dat zelfs verplicht. Uw werkgever is immers wettelijk verplicht om uw RI&E te laten toetsen door een gecertificeerde deskundige, zoals een van de kerndeskundigen. Grotere organisaties mogen de RI&E ook door een interne, gecertificeerde deskundige laten toetsen, zeker als er specifieke risico’s zijn.
Wees kieskeurig tijdens uw selectie van een arbodeskundige die uw RI&E gaat toetsen. Die toetsing heeft immers alleen maar waarde als de deskundige gecertificeerd is. Heeft u een interne deskundige, dan moet ook hij het wettelijke systeemcertificaat arbodiensten hebben.
6.2.5 Evalueren
toetsen
Heeft u goedkeuring gekregen van de deskundige specialist, dan kunnen de maatregelen in gang worden gezet. Maar dat betekent niet dat uw werk erop zit, sterker nog: het bijhouden van de RI&E is minstens net zo belangrijk als het opstellen. De werkgever is namelijk verplicht om de RI&E periodiek te laten toetsen. Er veranderen immers constant omstandigheden die ook van invloed zijn op de RI&E. Ook al is er geen vastgesteld evaluatiemoment waarop u uw risico-inventarisatie en -evaluatie moet laten toetsen, u kunt er vaak van uitgaan dat één keer per jaar voldoende is.
Waar een jaarlijkse controle meestal wel voldoet, is het aan te raden uw RI&E na een grote wijziging te laten toetsen. Bijvoorbeeld als uw organisatie is uitgebreid en dat er meerdere nieuwe functies en werknemers zijn, dan moet u uw RI&E zo snel mogelijk updaten.