10.1 Het initiatiefrecht
voorstel
onwenselijk
Het initiatiefrecht vormt de wettelijke basis om de bestuurder ongevraagd te mogen adviseren. Artikel 23 WOR geeft uw OR het recht om de bestuurder ook buiten de overlegvergadering voorstellen te doen over alles wat er in een organisatie staat te gebeuren en waarvan uw OR meent dat het belangrijk genoeg is om er iets van te vinden. Dit initiatiefrecht geldt dus ook als de bestuurder daar niet op zit te wachten en de mening van de OR misschien zelfs onwenselijk vindt.
Uw bestuurder kan een ongevraagd advies niet zomaar naast zich neerleggen. Hij moet uw voorstel minimaal één keer inhoudelijk met uw OR bespreken en u goed onderbouwd informeren wat hij met uw advies doet.
Overleg
aandacht
Uw OR kan bij de bestuurder een overleg aanvragen over het onderwerp waarover u met hem in gesprek wilt gaan (artikel 23, lid 2 WOR) of u kunt een schriftelijk voorstel bij hem indienen dat hij vervolgens met uw OR moet bespreken (artikel 23, lid 3 WOR). In dat laatste geval is het verstandig om het onderwerp eerst te agenderen voor de overlegvergadering. Daarmee laat u zien dat een onderwerp uw aandacht heeft en kunt u alvast peilen hoe uw bestuurder erin staat. Neem afspraken en toezeggingen wel duidelijk op in het verslag van de vergadering. In uw schriftelijke advies kunt u zich vervolgens concentreren op die onderdelen waarvan u vermoedt dat de bestuurder uw raad wil volgen.
Middel om in gesprek te komen
hoofdzaak
Als u niet weet hoe de bestuurder op uw advies gaat reageren of een negatieve reactie vermoedt, kunt u zich in uw voorstel het beste beperken tot de hoofdzaak en verder in het advies vooral uw motieven uitgebreid opschrijven. Op die manier lukt het misschien om met de bestuurder serieus over uw ideeën, zorgen en overwegingen te spreken. Door uw ideeën en motieven goed onder woorden te brengen, voorkomt u in elk geval een ja/nee-discussie met de bestuurder over bijzaken.
Beperkingen
Het initiatiefrecht heeft ook beperkingen. Zo hoeft de bestuurder niets met uw advies te doen als het gaat om de uitvoering van publiekrechtelijke taken of taken die de wet uw organisatie opdraagt. Dit is bij overheden vaak het geval.
Voor overheidsinstanties valt politieke besluitvorming evenmin onder de invloedssfeer van een ondernemingsraad. Uw OR of PVT mag daar natuurlijk altijd iets van vinden, maar de bestuurder hoeft daar niet eens kennis van te nemen als hij daar geen zin in heeft.
Reactie
inhoudelijk onderbouwen
In alle andere gevallen is de bestuurder verplicht om met u te praten over uw ongevraagde advies en u, zo spoedig mogelijk, schriftelijk te laten weten of hij dat advies overneemt. Afwijkingen van uw advies moet hij inhoudelijk onderbouwen. Als uw bestuurder weigert aan deze procedurele verplichtingen te voldoen, kunt u hem daar via de bedrijfscommissie of via de kantonrechter toe dwingen. Een procedure bij de Ondernemingskamer is geen optie als de bestuurder een besluit neemt dat afwijkt van uw ongevraagde advies.
Een ongevraagd advies lijkt misschien minder krachtig omdat u geen beroepsprocedure bij de Ondernemingskamer kunt starten als de bestuurder uw advies niet opvolgt. Maar het belangrijkste is dat u de bestuurder ‘dwingt’ met uw OR over een onderwerp van gedachten te wisselen.