4.1 Het klassieke advies
toetsende OR
Een adviesprocedure die dicht bij de wettelijke bepalingen blijft, kunt u ‘klassiek adviseren’ noemen. Het is de vorm die in de meeste handboeken over medezeggenschap centraal staat. Deze vorm past prima bij een toetsende, afwachtende OR, maar minder bij een OR die initiatief neemt.
4.1.1 Uitgewerkte aanvraag
Klassiek adviseren ontstaat vanzelf als de OR pas met de bestuurder in overleg gaat als er een adviesaanvraag ligt waarin alle vier kernvragen al zijn uitgewerkt:
- Wat is het voorgenomen besluit?
- Wat zijn de motieven ervoor?
- Wat zijn de gevolgen voor het personeel?
- Hoe worden eventuele negatieve personele gevolgen bestreden?
Beperkt
alternatieven
speelruimte
De bestuurder heeft in dit geval al veel werk gestoken in het uitdenken en uitwerken van het plan en in dat proces zijn alternatieven vaak al beoordeeld en verworpen. De bereidheid bij de bestuurder om hierop terug te komen zal minimaal zijn. In zo’n situatie rest een OR vaak niet meer dan het plan te beoordelen en vervolgens goed of af te keuren. Overigens kunt u door het slim aan te pakken uw speelruimte nog aardig vergroten. Bijvoorbeeld door goed na te denken over hoe u uw advies formuleert.
Adviezen over uitvoeringsbesluiten
sterk
Bij complexere onderwerpen volgen er na een ‘algemene adviesaanvraag’ later nog uitvoeringsbesluiten. Ook hierover mag de raad advies uitbrengen, maar dan wel volgens het ‘zwak adviesrecht’. De raad heeft dus minder middelen om de plannen eventueel bij te sturen. De OR die bij deze vervolgbesluiten een sterkere adviespositie wil hebben, doet er goed aan om in het adviestraject van het eerste besluit te bedingen dat hij ook over de uitvoeringsbesluiten volwaardige adviezen mag uitbrengen.
4.1.2 Kanttekeningen plaatsen
kern
U hoeft u in uw advies niet te beperken tot een ‘positief’ of ‘negatief’ advies. Oftewel: ‘ja, goed plan, doen’ of ‘nee, slecht plan, niet doen’. Als u goede punten aan een voorstel ziet, maar ook kanttekeningen heeft, kunt u van die kanttekeningen de kern van uw advies maken. U moet ze dan in uw advies wel helder onder woorden brengen.
Probeer uw kanttekeningen altijd te ondersteunen met argumenten waarin het belang van de organisatie centraal staat. Daarbij hoeft u de termen positief of negatief niet eens te laten vallen.
Adviseren
gebrek aan informatie
Het definitieve advies is geen document waarin u nog vragen aan de bestuurder voorlegt. Stuur er op aan dat alle vragen voor deze fase al beantwoord zijn. Heeft u te weinig informatie van de bestuurder gekregen om het voorgenomen besluit goed te kunnen beoordelen, terwijl u wel uw best heeft gedaan die informatie boven tafel te krijgen? Overweeg dan om negatief te adviseren. Geef daarbij duidelijk aan dat het gebrek aan informatie de reden is dat u geen goed advies kunt uitbrengen.