2.1 Wat is een RI&E?
richtlijn
De verplichting ten aanzien van de RI&E vloeit voort uit de Richtlijn nr. 89/391/EEG van 12 juni 1989: de tenuitvoerlegging van maatregelen ter bevordering van de verbetering van de veiligheid en gezondheid van de werknemers op het werk.
2.1.1 Doel RI&E
blootstelling
Het doel van de RI&E in de werksfeer is het inventariseren en evalueren van risico’s binnen een organisatie. Daarbij heeft ‘inventariseren’ betrekking op het onderzoeken van op de werkvloer aanwezige risico’s of op het onderzoeken van risico’s die kunnen ontstaan door veranderingen. Tijdens het ‘evalueren’ stelt u vast voor hoeveel werknemers de mogelijke blootstelling aan een risico geldt en hoelang deze blootstelling kan duren. Dit is belangrijk om te bepalen waar u in de praktijk prioriteit moet leggen.
Verandering? Tijd voor een actualisatie!
werkvloer
Veranderingen binnen een organisatie bepalen wanneer u de risico’s opnieuw moet inventariseren. Denk aan een toename van taken, het samenvoegen van afdelingen, het vervangen van machines, wetswijzigingen, reorganisaties, uitbreidingen of het invoeren van ploegendiensten. Het is de bedoeling dat de RI&E een goed beeld geeft van de actuele situatie op de werkvloer. De RI&E gaat dus over zowel beleidsmatige als praktische zaken.
2.1.2 Veiligheid, gezondheid en PSA
maatregelen
techniek
ziek
pesten
Als er risico’s bestaan, is de werkgever ervoor verantwoordelijk om die met doeltreffende maatregelen te verminderen of weg te nemen. De RI&E gaat niet alleen over risico’s op het gebied van veiligheid en gezondheid, maar ook over psychosociale arbeidsbelasting (PSA).
- Veiligheidsrisico’s hebben bijvoorbeeld betrekking op techniek. Hierbij gaat het om acute en zichtbare risico’s, bijvoorbeeld als een machine niet is afgeschermd en een werknemer daardoor een vinger kan verliezen. Het gevaar is onmiddellijk aanwezig.
- Gezondheidsrisico’s hebben betrekking op de langetermijneffecten en zijn met apparatuur te meten. Als een werknemer een dag in een stoffige omgeving werkt, is hij niet meteen ziek, maar als hij langere tijd onder zulke omstandigheden werkt, kan hij wél ziek worden. De ziekte openbaart zich soms pas jaren na de blootstelling. Dat laatste geldt ook voor fysieke en mentale risico’s.
- Psychosociale risico’s hebben meestal betrekking op een complexe mix van kenmerken uit de omgeving en persoonlijke eigenschappen. Het is alleen mogelijk om deze risico’s te onderzoeken door de werknemers zelf erbij te betrekken. Hierbij kan het gaan om pesten, agressie en geweld, seksuele intimidatie, discriminatie of werkdruk. Daarbij kunnen de effecten acuut optreden, zoals bij geweld, of zich pas na jaren blootstelling openbaren, zoals bij te hoge werkdruk.
Maatwerk
De RI&E is een proces waarbij de belangrijkste risico’s per groep kunnen verschillen. Het invoeren van maatregelen is bij voorkeur gebaseerd op maatwerk.
Er is sprake van samenhang tussen vragen(lijsten) – de inventarisatie – en de risico’s binnen de groepen of afdelingen. Deze samenhang bepaalt de betrouwbaarheid van een onderzoek.