5.1 Klachten
symptomen
Om werkstress te herkennen, is het zoals gezegd allereerst belangrijk om alert te zijn op veranderingen in de gezondheid van werknemers. Het gaat hierbij zowel om hun fysieke als psychische gezondheid. Als u de symptomen eenmaal helder op uw netvlies heeft, is het een kwestie van goed opletten en gezondheidsklachten niet te snel afdoen als niets bijzonders.
In hoofdstuk 4 vindt u in het kader op pagina 33 een totaaloverzicht met de mogelijke gevolgen van werkstress op lichamelijk, emotioneel en cognitief vlak en op het gedrag van de werknemer.
RSI/KANS
Heeft iemand een keer hoofdpijn of een nachtje slecht geslapen, dan hoeft er natuurlijk niets aan de hand te zijn. Maar hoort u een werknemer geregeld klagen over hoofdpijn of vermoeidheid, dan is dat reden om eens te onderzoeken of er sprake is van werkstress. En als iemand last krijgt van RSI/KANS, is het vervangen van de bureaustoel misschien niet voldoende: stress speelt ook vaak een belangrijke rol bij het ontstaan van deze aandoening.
Gradaties
Om te herkennen wanneer een werknemer overspannen dreigt te raken door werkstress of op de rand van een burn-out balanceert, is het belangrijk dat u het verschil kent tussen die twee gezondheidsklachten:
- Overspannenheid is een directe reactie op een stressvolle periode of gebeurtenis. De symptomen ontstaan doorgaans binnen drie maanden na de directe aanleiding. Een burn-out heeft een langetermijnoorzaak. Het is het gevolg van een langere periode van uitputting.
- Een overspannen werknemer heeft symptomen van werkstress, maar heeft nog wel energie over. Een werknemer met een burn-out is nergens meer toe in staat: hij is volledig opgebrand.
lager tempo
Een overspannen werknemer mag dan niet volledig uitgeput zijn, hij kan zeker niet op dezelfde voet doorgaan als voorheen. Beter is het om een lager tempo te hanteren en vooral de rust op te zoeken. Anders kan zo’n overspannenheid weleens uitdraaien op een burn-out.
Balans werk en privé
privéleven
onderbelasting
Overspannenheid en burn-out hoeven niet per se door het werk te komen. Het kan ook zijn dat een werknemer hiermee te maken krijgt omdat zijn privéleven veel van hem eist, bijvoorbeeld omdat een kind of zijn partner veel zorg nodig heeft. Deze werknemer ervaart een slechte balans tussen werk en privé. Daardoor kan stress ontstaan.
Te weinig werkdruk
bore-out
Onderbelasting is een probleem dat vaak niet wordt herkend of wordt onderschat. Het is voor veel mensen moeilijk voor te stellen dat een werknemer werkstress kan krijgen van werk waar hij zich niet erg voor hoeft in te spannen. Maar het is wel een serieus probleem als de leidinggevende het niet op tijd signaleert: langdurige onderbelasting kan er uiteindelijk toe leiden dat een werknemer met een zogenoemde bore-out thuis komt te zitten.
Kapot van verveling
alle tijd
Een jonge werknemer van een groot reclamebureau had steeds vaker last van hoofdpijn en vermoeidheid. Ook merkte hij dat hij minder zin had om naar zijn werk te komen, kortaf was tegen collega’s en zich slecht kon concentreren. Zijn leidinggevende merkte dit wel op, maar zag niet in hoe de problemen door het werk konden komen: de werknemer had als nieuwkomer geen veeleisende functie en kreeg alle tijd voor zijn taken.
Bedrijfsarts
tegenhanger
Toen de problemen aanhielden, stuurde hij de jongen toch maar naar de bedrijfsarts. Die concludeerde dat de werknemer last had van onderbelasting. De werknemer kreeg zo weinig uitdaging in zijn werk dat hij zich was gaan vervelen. De oorzaak was dus het tegenovergestelde van overbelasting, maar de symptomen waren hetzelfde.
Een bore-out is de tegenhanger van een burn-out, maar met soortgelijke gezondheidsklachten. Ook bij een bore-out kan het een tijd duren voordat de werknemer weer volledig inzetbaar is.