6.2 De E.C.H.T.-methode
vier punten
Bij het oefenen van uw pitch of presentatie doet u er goed aan om met vier punten rekening te houden. Dat zijn:
- echtheid;
- contact maken met het publiek;
- houding;
- tekst delen.
transparant
Deze E.C.H.T.-methode helpt u te geloven in uw eigen presentatievaardigheden. U leert om transparant te presenteren, zoals u echt bent. De presentatie is publieksvriendelijk, omdat u de aanwezigen centraal zet. Ook leert u in te zoomen op uw eigen gedrag, waardoor u inzicht krijgt in uw non-verbale communicatie. Dat helpt u bij het afstemmen van uw non-verbale en verbale communicatie, zodat deze parallel lopen en u geen tegenstrijdigheid uitstraalt. Tot slot zorgt deze methode ervoor dat uw boodschap helder overkomt op het publiek.
6.2.1 Echtheid
De aanwezigen bij uw presentatie willen naast waardevolle informatie nog iets anders. Ze willen u beter leren kennen, zodat ze elk woord van u kunnen geloven. Als u een rol speelt, voelen zij dit feilloos aan. Dit onderbuikgevoel kunt u alleen vermijden door uzelf te zijn.
Wees zeker van uw zaak
diepgang
oefenfase
Door het oefenen leert u ook zeker te worden van uw zaak. Hierdoor krijgt uw verhaal meer diepgang. Vraag uzelf af: wat wilt u met uw presentatie vertellen? Dit is tenslotte de reden waarom u in eerste instantie de presentatie geeft. Welke boodschap wilt u nu echt overbrengen? Als dit (tijdens het oefenen) nog niet helder voor u is, wordt het ook lastig om dit te verwoorden voor het publiek. Leg er in dat geval tijdens de oefenfase meer de focus op. Zo gaat u geloven in de inhoud en kunt u overtuigend uw zegje doen.
Krijg meer zelfvertrouwen
niet te streng
Het oefenen geeft u meer zelfvertrouwen, maar alleen als u niet te streng bent voor uzelf. In elk mens zit een spreker verborgen, maar hij maakt zich niet altijd direct kenbaar. De ene persoon gaat het makkelijker af dan de ander.
Blijf realistisch!
groeien
Blijf in het oefenproces realistisch over uzelf. Ook al komt u met moeite vooruit, elke stap is wel een stap. U beheerst uw vak goed, want u bent niet voor niets degene die de presentatie gaat geven. Het geven van een presentatie is wellicht iets dat u niet dagelijks doet. Gun uzelf voldoende tijd om te groeien.
6.2.2 Contact maken met het publiek
oogcontact
Als spreker is het belangrijk dat u uw toehoorders ziet. Zij zijn speciaal voor u en het onderwerp gekomen. Daarom is het goed om bewust contact met ze te maken. Dit hoeft niet ingewikkeld te zijn: maak oogcontact en laat ze op bepaalde momenten in uw presentatie meepraten.
Maak bewust oogcontact
fronsen
Of u nu een presentatie geeft aan vijf of aan honderd mensen, oogcontact maken is essentieel. Er zijn sprekers die dit liever vermijden, maar oogcontact maken en bewust kijken naar het publiek kan u juist nuttige informatie opleveren! Ziet u mensen fronsen? Geef extra toelichting of informeer of iemand een vraag heeft. Door bewust oogcontact te maken, ziet u het als uw doelgroep geïnteresseerd is en meer wil horen. Dit vergroot uw zelfvertrouwen en dat gaat u uitstralen.
Maak van uw monoloog een dialoog
interactie
Tijdens een monoloog is één persoon aan het woord; in dit geval bent u dat. Hierdoor creëert u (on)bewust een afstand tot het publiek. De toehoorders krijgen geen ruimte om eigen vragen te stellen of voelen zich niet voldoende betrokken bij uw presentatie. Door interactie maakt u van uw monoloog een dialoog. U zet uw publiek aan het denken, u roept ze op tot actie of geeft ze een mogelijkheid om te reageren. Ze kunnen meepraten dankzij uw interactievragen of zelf vragen stellen. Het publiek voelt zich welkom, gezien en vooral gehoord door u als specialist op uw vakgebied.
Vrijwilligers in het publiek
op de klok kijken
Interactie moet wel altijd plaatsvinden op vrijwillige basis. Als er niemand wil meedoen of antwoord wil geven, is dat maar zo. Dwing niemand hiertoe om te voorkomen dat er weerstand ontstaat. Vergeet tijdens de interactie niet om regelmatig op de klok te kijken. In de meeste gevallen loopt – door interactie na te streven – uw presentatie uit. Daarom is het verstandig om op een onopvallende manier de tijd in de gaten te houden.
6.2.3 Uw houding
Uw lichaamshouding kan de tekst die u uitspreekt tegenspreken, want zij kan afzonderlijk emoties weergeven. U kunt bijvoorbeeld in een open of gesloten houding staan. Ook kunt u – soms zonder dat u dit doorheeft – regelmatig beweging(en) of gebaren maken. Gezichtsuitdrukkingen kunnen eveneens verraden hoe u zich voelt. Meer over non-verbale communicatie leest u in hoofdstuk 7.
De verkeerde houding
Tijdens een presentatie kan uw lichaam een verkeerde houding aannemen. Zonder dat u dit bewust doorheeft, kan uw lichaam in elkaar krimpen. Denk bijvoorbeeld aan:
- de schouders die naar voren komen;
- de rug die gebogen staat;
- de knieën die in het slot staan;
- de armen die u over elkaar slaat;
- de zijkanten van uw voeten die omhoog komen, zodat u op de zijkanten van uw schoenen gaat staan.
adrenaline
Dit kan gebeuren in een paar seconden. U gaat langzaam op een verkeerde manier ademen en de adrenaline vindt geen uitweg meer. U staat niet comfortabel in deze houding.
Het gevolg van een verkeerde houding is dat u begint te trillen, te veel de focus op uzelf legt, slecht uit uw woorden kunt komen en dat u niet tevreden bent met de gegeven presentatie.
De juiste houding
comfortabel
U kunt de juiste lichaamshouding tijdens een presentatie oefenen, zodat u zich bij het vertellen van uw verhaal bewust bent van de manier waarop u voor uw publiek staat. Sta stevig op uw beide voeten. Ga niet stram ‘in de houding’ staan maar zet de benen onder uw heupen, haal adem onder uit de buik, plaats de armen langs het lichaam, schouders naar beneden, uw hoofd recht op uw nek en het gezicht ontspannen. Probeer u deze comfortabele houding aan te wennen, zodat u haar op elk gewenst moment kunt aannemen.
Bewegen mag!
niet ijsberen
In deze houding mag u absoluut met gebaren en bewegingen praten, zodat u accenten kunt leggen op bepaalde woorden. Ook mag u zich verplaatsen op het podium. Het enige waarop u moet letten, is dat u niet gaat ijsberen. Als u zich keer op keer verplaatst, wordt dit een afleidende factor voor het publiek.
6.2.4 Tekst delen
weinig intonatie
Hoe brengt u uw waardevolle informatie over op het publiek? Heeft u bijvoorbeeld een hoog spreektempo, spreekt u binnensmonds en legt u weinig intonatie in uw stem? Dan wordt uw verhaal direct op een andere manier geïnterpreteerd door het publiek, omdat ze meer moeite moeten doen om u te verstaan.
Luister eens bewust naar uw eigen stem, zodat u kunt horen hoe u echt klinkt. U kunt uw stem met de juiste oefeningen namelijk optimaliseren.
Het uitspreken van uw inhoud
diversiteit
articulatie
Spreek elke zin langzaam woord voor woord uit. Misschien denkt u dat zelfs een slak sneller is, maar niets is minder waar. Als u naar uw eigen gevoel langzaam spreekt, is het aangenaam voor het publiek. Gebruik voldoende intonatie. Dit betekent dat u voldoende diversiteit in de toonhoogtes aanbrengt. Met uw intonatie legt u accenten op belangrijke woorden, termen of begrippen. Daarbij is voldoende articulatie fijn, zeker als u de neiging hebt binnensmonds te praten.
Leer te spreken vanuit uw hart
persoonlijker
Probeer zo goed mogelijk uw hoofd ‘uit te zetten’. Uw gedachten kunnen rare wendingen nemen en zo stress en angsten veroorzaken. Door gepassioneerd te spreken geeft u deze gedachten niet de kans om uw presentatie te verstoren. Ook maakt u hierdoor uw presentatie persoonlijker. Dat heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van een band tussen u en de aanwezigen. De volgende oefening kan u helpen om vanuit uw hart te spreken.
- Stap 1: Ken de inhoud
volgorde
Wat wilt u precies vertellen? Schrijf aan de hand van de Kop-Romp-Staartmethode (zie ook hoofdstuk 5) steekwoorden voor uzelf op. Hierdoor leert u de volgorde op een nieuwe manier kennen. Ook kunt u deze steekwoorden op showkaartjes schrijven, zodat u ze kunt gebruiken tijdens uw presentatie.
- Stap 2: Spreek uw tekst hardop uit
spreken vanuit uzelf
Ga aan een tafel zitten met de steekwoorden voor u. Vertel uw verhaal in de juiste volgorde. Probeer dit op een ontspannen manier te doen. Zeg alleen de tekst die in u opkomt bij het zien van het steekwoord. Nu leert u te spreken vanuit uzelf, omdat u niet de hele tekst voor u heeft liggen.
Herhaal stap 2 meerdere keren, zodat de tekst vertrouwd voor u wordt wanneer u deze uitspreekt. U leert nu de schrijfversie te vertalen naar de gesproken versie.
- Stap 3: Ga rechtop staan
vertrouwde omgeving
Oefen de presentatie nog een keertje, maar nu staande. Dit kan anders voor u voelen, omdat u van houding bent veranderd. Doe dit achter een tafel, voor een spiegel of op een andere plek naar keuze. Oefen uw presentatie alleen en in een vertrouwde omgeving. Meer over een goede lichaamshouding leest u in hoofdstuk 7.
Hoe vaker u het stappenplan doorloopt, hoe gemakkelijker het wordt. U leert dankzij deze oefening vanuit uw eigen kennis, inzichten en ervaringen te spreken. Zo krijgt u meer binding met uw eigen tekst en het publiek.