16.1 Soorten projecten
Het ene project is het andere niet. Ze zijn er in alle soorten en maten, afhankelijk van en afgestemd op de activiteiten van uw organisatie. Een heldere definitie vooraf is van belang: u heeft dan een eerste inzicht in de complexiteit van en de obstakels bij de projectrapportage.
16.1.1 De aard van het project
Voor de algemene definitie van een project kunnen we gebruikmaken van de volgende courante (grove) indeling:
- organisatorische projecten;
- technische projecten;
- ontwikkelingsprojecten.
Organisatorische projecten
Een organisatorisch project is meestal een complex project met resultaten die diffuus (kunnen) zijn. Een gebrek aan concrete uitkomsten en bevindingen is vaak een obstakel bij de rapportage. Schrijven ‘met een slag om de arm’ is dan ook bijna onvermijdelijk. Voorbeelden van organisatorische projecten zijn onder andere de overstap op een nieuwe manier van werken (bijvoorbeeld implementatie van Het Nieuwe Werken) en het invoeren van nieuwe processen (bijvoorbeeld een verbeterproces dat moet leiden tot een herinrichting van de structuur en cultuur van een organisatie).
Technische projecten
Een technisch project heeft over het algemeen een relatief lage complexiteit. De resultaten zijn concreet en dus goed definieerbaar in de projectrapportage. Voorbeelden van technische projecten zijn onder andere de invoering en toepassing van nieuwe gereedschappen, de installatie van nieuwe systemen en machines of het ontwerp van een nieuwe productiehal.
Ontwikkelingsprojecten
Een ontwikkelingsproject is doorgaans een hoogcomplex project, en vaak een samenspel van organisatorische en technische projecten. Zo’n project is meestal meerjarig, wat in eerste instantie minder de nadruk legt op een eindrapportage en veel meer op tussentijdse rapportages (voortgangs- en evaluatierapportages). Doel is de verdere ontwikkeling van de organisatie, bijvoorbeeld door het in de markt zetten van nieuwe producten of diensten en de ontwikkeling van nieuwe activiteiten.
16.1.2 De reikwijdte van het project
Niet elk project raakt de hele organisatie. Projecten kunnen dus ook worden ingedeeld op basis van hun reikwijdte:
- Afdelingsprojecten zijn relatief klein en eenvoudig en blijven binnen de grenzen van de afdeling.
- Bedrijfsprojecten overschrijden de afdelingsgrenzen en kunnen betrekking hebben op de hele organisatie.
- Ketenprojecten zijn bijna altijd complex, omvangrijk en van langere duur: ze hebben betrekking op meerdere organisaties binnen een keten en dus is er een groter aantal partijen bij betrokken.
In ketenprojecten zitten vaak partijen met verschillende motivaties en doelen. Die moeten tijdens de voorbereiding en uitvoering glashelder zijn, zeker ook bij de rapportage.