2.2 Vakbonden

leeuwendeel

Bij grootschalige harmonisaties in grote organisaties is vaak de vakbond de onderhandelingspartner van de bestuurder, en niet uw OR. Als het leeuwendeel van de arbeidsvoorwaarden van uw organisatie bij cao is vastgelegd, kan uw bestuurder waarschijnlijk niet om de vakbond heen.

2.2.1 Voor- en nadelen

kennis en ­ervaring

Voor de bestuurder heeft de betrokkenheid van vakbondsleden een groot voordeel. Onderhandelaars van de vakbond beschikken namelijk over veel kennis en ervaring op het gebied van het harmoniseren van arbeidsvoorwaarden. Zij kennen het wettelijke kader en de bestaande cao-regelingen op hun duimpje, waardoor de bestuurder erop kan vertrouwen dat voorgestelde wijzigingen (onbewust) niet in strijd zijn met de wet en de cao.

Neutrale blik

neutrale blik

Voor uw OR is het voordelig dat onderhandelaars van de vakbond eenvoudiger met een neutrale blik naar de situatie kunnen kijken. Zij zijn niet afhankelijk van uw organisatie en uw bestuurder. Uiteraard kunnen onderhandelingen met de werknemersorganisatie net zo goed tot pittige discussies leiden. De vakbond wil – net als uw OR – uitkomen op een pakket dat zo voordelig mogelijk is voor de werknemers.

Afstandelijkheid

concreet

minder zicht

De afstandelijkheid van de vakbond kan ook een nadeel zijn. De onderhandelaars van de vakbond weten niet altijd wat er concreet speelt in de praktijk en wat werknemers in uw organisatie vinden. Natuurlijk kunnen de onderhandelaars van de vakbond in gesprek gaan met werknemers, maar dan nog kunnen zij belangrijke informatie of inzichten missen. De vakbond heeft ook minder zicht op de werkwijzen in de organisatie en voelt misschien minder goed aan welke arbeidsvoorwaarden bij de bedrijfscultuur passen.

2.2.2 OR en de vakbond

werkvloer

Als uw bestuurder tijdens een harmonisatietraject onderhandelt met een werknemersorganisatie, betekent dat niet automatisch dat uw OR geen enkele rol speelt. Uw raad is de personeelsvertegenwoordiger in de organisatie en maakt hierdoor alle ontwikkelingen rondom de harmonisatie van dichtbij mee. Als OR-lid weet u dus precies hoe de zaken ervoor staan op de werkvloer. Daarnaast bent u veel beter op de hoogte van het reilen en zeilen van de organisatie en daardoor bent u een bron van informatie voor de vakbond.

Vertel de vakbondsonderhandelaars welke arbeidsvoorwaarden belangrijk zijn voor uw achterban. Bied verder uw hulp aan aan uw bestuurder. U kunt bijvoorbeeld met hem afspreken dat hij het wijzigingsvoorstel eerst door uw OR laat bekijken voordat het wordt afgehamerd.

raamwerk

Leidt een fusie of overname tot de noodzaak van een nieuwe cao, dan is uw OR wettelijk gezien geen partij in de onderhandelingen. Natuurlijk mag u er wel over meedenken. Ligt er na de onderhandelingen een cao die slechts bedoeld is als raamwerk, dan kan uw OR een belangrijke rol spelen bij de concrete invulling van de voorwaarden in uw organisatie. Ook geven diverse cao’s bij bepaalde onderwerpen aan dat de OR hierbij een duidelijk afgebakende rol kan spelen.

2.2.3 Instemming werknemer

Als een bestuurder een akkoord heeft gesloten met de vakbond over het arbeidsvoorwaardenpakket, hoeft hij daarvoor niet altijd ook de instemming van individuele werknemers te verkrijgen. Zijn bijvoorbeeld de afspraken tussen bestuurder en vakbond officieel vastgelegd in een cao, dan is een akkoord van individuele werknemers niet meer nodig. Gebonden werknemers vallen dan automatisch onder die cao. Meer over cao’s leest u in hoofdstuk 4.