2.3 De rol van belangen
Naast emoties spelen verschillen in belangen een grote rol bij conflicten, met name onbesproken belangen. Een belang is het beste te omschrijven als iets wat voor iemand belangrijk is en iets wat iemand veel voordeel kan opleveren.
Een belang moet u niet verwarren met een standpunt: een uitspraak hoe u over iets denkt. Een standpunt is een mening, een principe of een overtuiging.
In conflicten speelt vaak een verschil in standpunten een rol. De partijen willen geen water bij de wijn doen en houden vast aan hun standpunten. Achter deze standpunten zit een belang. Dit belang is de reden dat specifiek u dit standpunt heeft en niet een ander.
Echter, als in het conflict alleen wordt gesproken over de verschillende standpunten is het conflict niet op te lossen. Als de belangen op tafel komen is het conflict makkelijker op te lossen.
Voorbeeld verschillende belangen
De OR wil graag naast de verplichte artikel-24-vergadering nog twee jaarlijkse vergaderingen inplannen. De OR mist momenteel een goed overzicht van de strategische richting van de organisatie en wordt regelmatig verrast door de voorgenomen besluiten van de bestuurder.
Discussie
De bestuurder wil geen extra vergaderingen inplannen. Hij geeft aan dat hij de OR voldoende en tijdig zal informeren. Hij ziet het niet zitten om de strategische keuzes voor te leggen aan de OR: ze hebben er geen adviesrecht op en ze bevatten zeer vertrouwelijke informatie. De discussie tijdens de vergadering gaat over de standpunten: wel of geen extra vergaderingen inplannen?
Achter de standpunten van beide partijen in bovenstaand voorbeeld zit een belang.
- Bestuurder: in het verleden is er informatie gelekt vanuit de OR-vergadering. Belangrijke informatie kwam toen terecht bij de werknemers. De bestuurder vindt het het belangrijkst dat informatie strikt geheim blijft.
- OR: bij een adviestraject heeft de OR niet alle informatie ontvangen. Voor de OR was het lastig om een gedegen advies te geven dat ze ook konden ‘verdedigen’ naar de achterban. Daarnaast bleken verschillende mensen in de organisatie wel over die informatie te beschikken. Hierdoor kwam de OR in een spagaat terecht. Ze hadden de informatie niet van de bestuurder ontvangen, maar konden het bestaan ervan niet negeren.
Als beide partijen elkaars belangen kennen, is het makkelijker om na te denken over oplossingen die voor beide partijen goed zijn. Het verkennen van de belangen van de ander geeft inzicht in de achtergrond van het standpunt. Er hoeft – zoals in het voorbeeld – niet te worden gesproken over het aantal keren dat er een artikel-24-vergadering gaat plaats vinden (de standpunten). De partijen moeten de oplossing juist zoeken in het op een goede manier verstrekken van geheime strategische informatie.
Het inzicht in ieders belangen vergroot het begrip voor ieders standpunt. Daardoor wordt het gebied waarin u de oplossing kunt zoeken groter.
Voorbeeld verschillende belangen
Neem in een discussie met uw bestuurder altijd de volgende punten mee:
- Achter een standpunt zit altijd een belang.
- Als u zoekt naar belangen, ontdek u ook gezamenlijke belangen.
- Verdiep u in de ander en vraag door.
- Vertel over uw eigen belangen.
- Stap van de individuele belangen over naar het gemeenschappelijke probleem.
- Ga niet argumenteren.