1.3 Adviesrecht
adviesplichtige voornemers
De OR heeft het recht om advies uit te brengen over een aantal voorgenomen besluiten. In artikel 25 lid 1 van de Wet op de ondernemingsraden vindt u een uitputtende opsomming van adviesplichtige voornemens terug. Het gaat om belangrijke:
- organisatorische besluiten;
- technische besluiten;
- financiële besluiten.
Voorbeelden
zeggenschap
directie
Bij adviesplichtige voornemens moet u denken aan een wijziging van zeggenschap, wijziging van werkzaamheden of wijziging van bevoegdheden en enkele andere wijzigingen. In de hoofdstukken 5 tot en met 8 van dit dossier leest u meer over het type voornemens dat de wetgever daarmee bedoelt. Net als bij het instemmingsrecht gaat het om besluiten die de bestuurder wil nemen. Ook hier ligt het initiatief weer bij de directie. Die mag een adviesplichtig besluit pas nemen als hij de OR of PVT om advies heeft gevraagd. De adviesaanvraag moet hij altijd schriftelijk doen.
Verplicht
vrijblijvend
rechter
Het recht op advies is minder vrijblijvend dan het begrip misschien doet vermoeden. De bestuurder moet de procedure zorgvuldig doorlopen en hij moet het advies van de OR zwaar laten meewegen in zijn uiteindelijke besluitvorming. Volgt uw werkgever het advies van uw OR niet op en weet hij de OR ook niet te overtuigen van zijn redenen daarvoor? Dan kan uw OR in beroep gaan bij de rechter. In hoofdstuk 9 van dit dossier leest u meer over de gang naar de rechtbank en de behandeling van beroepsprocedures.
onomkeerbaar
Heeft de bestuurder een voornemen voor een tijdelijke verandering, dan is dit adviesplichtig als:
- de (personele) gevolgen groot zijn;
- de gevolgen onomkeerbaar zijn;
- het tijdelijke besluit overgaat in een blijvend besluit.
Geen adviesrecht bij beleidskeuzes
Beleidskeuzes zijn niet adviesplichtig. Het zijn intenties die nog moeten worden omgezet in concrete beslissingen met mogelijk personele gevolgen. Houd wel in de gaten dat dit betekent dat als een intentie of principebesluit het karakter krijgt van een definitieve keuze, er wel degelijk sprake kan zijn van een adviesplichtig besluit.
Intentieverklaring
Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een intentieverklaring voor een fusie op een moment dat de fusiepartners er op hoofdzaken al uit zijn en alleen de verdere uitwerking nog moeten onderzoeken.
Zwak adviesrecht
Naast de genoemde adviesrechten kent de OR ook twee ‘zwakke’ adviesrechten. Daarbij gaat het om:
- verdere uitvoeringsbesluiten van onderwerpen waarover de OR al heeft geadviseerd;
- het adviesrecht bij een voorgenomen benoeming of ontslag van een bestuurder.
Geen beroepsmogelijkheid
in beroep gaan
adviesrecht
U kunt in deze gevallen niet in beroep gaan als de bestuurder een besluit neemt dat afwijkt van het advies van uw OR. Daarmee is het adviesrecht over deze onderwerpen vrijblijvender dan bij onderwerpen die vallen onder artikel 25 lid 1 van de WOR.
Adviesrecht bij de overheid
Net als bij het informatie- en overlegrecht gelden er ook bij het adviesrecht beperkingen voor overheidsorganisaties. De werkgever hoeft bijvoorbeeld geen advies te vragen over taken die de organisatie namens de wet moet uitvoeren, behalve over de personele gevolgen van zo’n besluit. Voor de OR van een gerecht of beroepscollege geldt ook bij het adviesrecht een beperking op grond van het rechterlijk primaat.
PVT
oordeel
geen advies
Voor een PVT is er eigenlijk altijd sprake van een zwak adviesrecht. De PVT kan de rechter niet om een oordeel vragen als de bestuurder een besluit neemt dat afwijkt van het advies. De PVT kan overigens wel naar de rechter gaan als de bestuurder ten onrechte geen advies heeft gevraagd. De adviesplichtigheid van besluiten geldt in het geval van de PVT als het voorgenomen besluit voor ten minste een kwart van het personeel gevolgen heeft op het vlak van:
- ontslag;
- een belangrijke verandering van de arbeid;
- een belangrijke verandering van de arbeidsvoorwaarden.