10.1 Rechten
kunnen uitvoeren
Om de zorgtaak richting werknemers en het bijstaan van de werkgever (goed) te kunnen uitvoeren, hebben OR- en PVT-leden diverse rechten. Deze rechten komen hierna aan bod.
Overlegrecht
minstens twee keer per jaar
hoe betrokken
Uw OR of PVT heeft recht op overleg met de werkgever rond het arbobeleid, met als onderdeel daarvan het ziekteverzuim- en preventiebeleid van de organisatie. Minstens twee keer per jaar moet er een overlegvergadering over de algemene gang van zaken van de organisatie plaatsvinden. De werkgever moet dan meteen aankondigen welke vraagstukken eraan zitten te komen waar de OR of PVT advies of instemmingsrecht bij heeft. Dit kunnen kwesties rond het ziekteverzuim- en preventiebeleid zijn. Ook moet dan worden afgesproken hoe de OR of PVT bij de besluitvorming zal worden betrokken.
Informatierecht
op vaste momenten
De OR en PVT hebben gevraagd en ongevraagd recht op alle informatie die voor het vervullen van hun taken als werknemersvertegenwoordiging nodig is. Hiervoor is het handig dat de werkgever op vaste momenten vergaderingen met de OR en de arboprofessionals in de organisatie inplant. De werkgever moet de OR of PVT minstens twee maal per jaar schriftelijk informeren over de arbeidsvoorwaarden van de werknemers in de organisatie.
Het is geen verplichting voor de werkgever om de OR of PVT jaarlijks te rapporteren over de voortgang van het plan van aanpak van de RI&E (zie paragraaf 9.1). De OR of PVT zou zo’n jaarlijkse rapportage wel kunnen opeisen.
Initiatiefrecht
minstens één keer bespreken
motivering
Uw OR heeft ook het recht om zelf – ongevraagd – een voorstel te doen, bijvoorbeeld ter verbetering van bepaalde punten uit het ziekteverzuim- of preventiebeleid of voor een kandidaat voor de rol van preventiemedewerker (zie paragraaf 9.3). De werkgever moet dit voorstel dan minstens één keer met de OR bespreken tijdens een overlegvergadering (zie hiervoor). Vervolgens moet de werkgever er zo snel mogelijk schriftelijk een besluit over nemen, voorzien van motivering waarom hij al dan niet akkoord gaat met het voorstel van de OR of PVT.
Instemmingsrecht
personeelsregelingen
contract
De werkgever moet de OR of PVT om instemming vragen als hij personeelsregelingen wil invoeren, wijzigen of intrekken. Hieronder vallen dus de regelingen rond ziekteverzuim en preventie daarvan. Dat betekent dat de werkgever bijvoorbeeld instemming van de OR of PVT nodig heeft voor:
- het invoeren van een verzuimprotocol (zie paragraaf 8.1);
- het opstellen van de RI&E en keuze voor het te gebruiken RI&E-instrument (zie paragraaf 9.1);
- het opstellen en uitvoeren van het plan van aanpak van de RI&E (zie paragraaf 9.1);
- de keuze voor en de vorm en inhoud van het contract met de arbodienst of arbodeskundige;
- de invulling van de taken en keuze van preventiemedewerker (zie paragraaf 9.3).
Mogelijke situaties bij geen instemming
naar kantonrechter
Zonder instemming van de OR of PVT mag de werkgever de betreffende personeelsregeling niet invoeren, wijzigen of intrekken. Doet hij dat toch dan kan de werknemersvertegenwoordiging de nietigheid van dat besluit inroepen en naar de kanonrechter stappen.
maatwerkregeling
Uw werkgever kan echter zelf ook de gang naar de kantonrechter maken om vervangende toestemming te vragen om het voorgenomen besluit toch te kunnen uitvoeren.
Overeenstemmingsrecht
hulp van deskundigen
besluit accepteren
Als de werkgever een maatwerkregeling wil invoeren, heeft de OR of PVT een zogenoemd overeenstemmingsrecht. Dat recht speelt bij de keuze over hoe invulling wordt gegeven aan de wettelijke plicht om met hulp van één of meer deskundigen de arbeidsomstandigheden te optimaliseren. Zo kan uw werkgever een contract met een gecertificeerde arbodienst afsluiten, maar ook kiezen voor een eigen regeling. In dat laatste geval bepaalt hij zelf welke deskundige de organisatie helpt bij het verzuimbeleid. Uw werkgever moet voorafgaand aan die samenwerking overeenstemming bereiken met de OR of PVT. Lukt dat niet, dan moet de werkgever dit besluit accepteren, van de maatwerkregeling afzien en een arbodienst inschakelen. Er geldt dus een vetorecht.
grote gevolgen
Als de collectieve arbeidsovereenkomst waar uw organisatie onder valt al een maatwerkregeling bevat, heeft de OR of PVT daarbij geen overeenstemmingsrecht meer.
Adviesrecht
Bij beslissingen die grote gevolgen hebben voor de werknemer in de organisatie, moet de werkgever advies vragen aan de OR of PVT. Hierbij gaat het echter meer over belangrijke economische, financiële of organisatorische beslissingen, zoals een fusie of reorganisatie, of de keuze voor het aangaan van eigenrisicodragerschap voor de ZW of WGA (zie hoofdstuk 16). Beslissingen rond het ziekteverzuim- en preventiebeleid vallen echter hoofdzakelijk onder het instemmings- of overeenstemmingsrecht van hiervoor.