9.1 Expres of onbedoeld
Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum:
september 2020
micro-organismen
gericht werken
ongericht werken
Er zijn sectoren waar doelbewust met micro-organismen wordt gewerkt. Denk aan microbiologische laboratoria, de voedingsmiddelenindustrie (zuivel, bier, brood) en onderzoeksinstellingen. Dit heet in het jargon van de Arbowet ‘gericht werken’ en daar gelden in de regel meer verplichtingen. Alle andere situaties noemt men ‘ongericht werken’, situaties waar contact met micro-organismen een ongewild bijverschijnsel van het werk is. Hieronder vindt u een (niet volledige) opsomming van biologische factoren.
| Biologische agens | Toelichting | Voorbeeld |
| Levende biologische agens | ||
| Bacteriën | Eencellige organismen zonder celkern | Legionella (veteranenziekte), Borrelia burgdorferi (ziekte van Lyme) |
| Gisten en schimmels | Eencellige of meercellige organismen met celkern | Aspergillus-schimmel (astma) |
| Protozoën | Eencellige diertjes | Toxoplasma gondii (toxoplasmose) |
| Virussen | Eiwitpakketje met genetisch materiaal | Griep, COVID-19 |
| Stoffen en structuren afkomstig van levende of dode organismen | ||
| Toxinen | Afscheidingsproducten van micro-organismen | Aflatoxine (leverkanker), endotoxine (koorts, kortademigheid) |
| Graanstof | Enzymen | Amylase (allergische longaandoening) |
| Eiwit | Netelharen processierups, uit urine varkens en proefdieren | Acute huidklachten, astma |
| Prionen | Eiwitrijk infectueus materiaal | Ziekte Creutzfeldt-Jakob |