2.3 Arbeidstijdenwet

De Arbeidstijdenwet (ATW) stelt kaders voor de werk- en rusttijden van zwangere werkneemsters, voor werkneemsters tot zes maanden na de bevalling en voor werkneemsters die borstvoeding geven. 
Zo mogen zwangere werkneemsters maar een beperkt aantal werkuren per dag, per maand en per kwartaal werken. Zij mogen niet meer arbeid verrichten dan:

• tien uur per dienst;
• gemiddeld vijftig uur per week in een periode van vier aaneengesloten weken;
• gemiddeld 45 uur per week in een periode van zestien aaneengesloten weken.

jeugdregels

Dit lijkt nog steeds heel veel. Toch is het minder dan de gestelde maxima voor niet-zwangeren. Die mogen bijvoorbeeld twaalf uur per dienst en zestig uur per week werken. Als de zwangere jonger is dan achttien jaar, houdt u zich natuurlijk aan de jeugdregels uit de Arbeidstijdenwet.

2.3.1 Vaker rusten

pauze

vermoeidheid

Zeker naarmate de zwangerschap vordert, neemt de behoefte aan (extra) rust toe. Zwangere werkneemsters hebben dan ook recht op één of meer pauzes, buiten de reguliere pauzes om. Deze extra pauzes mogen samen ten hoogste één achtste deel van haar werktijd uitmaken. Een kort dutje kan de alertheid verbeteren, het geheugen scherpen en algemene symptomen van vermoeidheid verminderen. 
De praktijk wijst overigens uit dat weinig werkneemsters gebruikmaken van het recht om te rusten. Ook als ze hier eigenlijk wel behoefte aan hebben. Het is dus uw taak de werkneemster op dat recht te wijzen.

2.3.2 Werken in de nacht

dringende reden

vroeggeboorte

Uw werkgever kan een zwangere werkneemster niet verplichten om tussen twaalf uur ’s nachts en zes uur ’s ochtends te werken. Een uitzondering hierop is als hij aannemelijk kan maken dat dit niet anders kan. Als hij een dringende reden heeft, bijvoorbeeld als hij het werk niet anders kan inrichten, mag hij afwijken van deze regels en de werkneemster toch ’s nachts laten werken. Het is echter de vraag of dit verstandig is en of dit de gezondheid van de zwangere werkneemster en haar ongeboren kind niet schaadt. Nachtwerk zorgt voor een groter risico op vroeggeboorte en een laag geboortegewicht van de baby.

2.3.3 Extra onderzoeken

controle

echografie

vrije tijd

Tijdens de zwangerschap voert de verloskundige een aantal keren standaardcontroles uit, waarbij ze met name kijkt of de baby goed groeit en hoe het met de algemene gezondheid van de aanstaande moeder is. Daarnaast kan de verloskundige standaardonderzoeken uitvoeren zoals een bloedtest en echografie. Uw werkgever is verplicht de werkneemster in de gelegenheid te stellen om deze controles en onderzoeken te ondergaan. Dat geldt ook voor speciale controles, zoals een vruchtwaterpunctie, vlokkentest en nekplooimeting. Meestal is leeftijd of een erfelijke ziekte in de familie de aanleiding voor dit soort onderzoeken, zodat afwijkingen of ziektes al in een vroeg stadium opgespoord worden. De werkneemster kan deze onderzoeken met behoud van loon onder werktijd ondergaan. Als de werkneemster in deeltijd werkt, kan de werkgever haar vragen om dat in haar vrije tijd te plannen. Maar meer dan overleggen kan hij niet; formeel heeft zij dit recht.

2.3.4 Als moeder

werk- en rusttijden

borstvoeding

doorbetalen

Daarnaast gelden alle regelingen voor aangepaste werk- en rusttijden tot zes maanden na de bevalling. Het spreekt voor zich dat dit wel in alle billijkheid en redelijkheid moet gebeuren. Als de werkgever het idee heeft dat de werkneemster er een slaatje uit wil slaan, kan hij bezwaar maken bij de Arbeidsinspectie. Verder mag de bevallen werkneemster tot negen maanden na de geboorte van haar kind het werk onderbreken om borstvoeding te geven of om te kolven. Dit mag zo vaak en zo lang als nodig is, maar in totaal maximaal een kwart van de werktijd. De werkgever moet deze tijd gewoon doorbetalen. In hoofdstuk 7 leest u meer over de regels voor borstvoeding en kolven onder werktijd.