8.2 Vooruitstrevende veiligheidscultuur.

Het is duidelijk: u wilt dat uw organisatie zich ontwikkelt tot een vooruitstrevende organisatie. Er moet een veiligheidscultuur ontstaan. Dat doet u door een samenhang te zien tussen de risico-inventarisatie en –evaluatie, een arbomanagementsysteem te gebruiken en cultuurverandering te realiseren.

8.2.1 Arbomanagementsysteem

systematische aanpak

Een arbomanagementsysteem is een structuur in de organisatie die een systematische aanpak van de arbeidsomstandigheden mogelijk maakt. Structuur betekent hier:

• dat taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden verdeeld zijn;
• dat werknemers onderling in gesprek zijn over veilig en gezond werk;
• dat er voor de verschillende belangrijke beslissingen en werkzaamheden procedures afgesproken zijn;
• dat de gemaakte afspraken worden gecontroleerd;
• dat er in verschillende samenstellingen periodiek wordt nagedacht of de situatie nog kan verbeteren.

8.2.2 Arbowet over systemen

geen ­verplichting

Er is dus al snel sprake van een managementsysteem. Het voeren van een arbomanagementsysteem is geen verplichting vanuit de Arbowet, wel staan er een aantal bepalingen in die ermee te maken hebben.

Arbowet, artikel 3, eerste lid

De werkgever zorgt voor de veiligheid en de gezondheid van de werknemers inzake alle met de arbeid verbonden aspecten en voert daartoe een beleid dat is gericht op zo goed mogelijke arbeidsomstandigheden […]

Arbowet, artikel 3, derde lid

goede ­verdeling

Ter uitvoering van het eerste lid draagt de werkgever zorg voor een goede verdeling van bevoegd­heden en verantwoordelijkheden tussen de bij de werkgever werkzame personen, waarbij hij rekening houdt met de bekwaamheden van de werknemers.

Arbowet, artikel 3, vierde lid

De werkgever toetst het arbeidsomstandighedenbeleid regelmatig aan de ervaringen die daarmee zijn opgedaan en past de maatregelen aan zo dikwijls als de daarmee opgedane ervaring daartoe aanleiding geeft.

8.2.3 Karakter ontwikkelen

lerende cultuur

Er is dus een RI&E met het plan van aanpak, er is een arbomanagementsysteem en als laatste is er het ontwikkelingsproces van cultuurverandering dat leidt tot een planmatige manier of een natuurlijke manier van verbeteren. U hoeft daarbij niet het wiel zelf opnieuw uit te vinden, kijk ook eens om u heen hoe andere preventiemedewerkers het aanpakken. U herkent een organisatie die veiligheid echt belangrijk vindt aan de volgende vier samenhangende cultuurkarakteristieken (de theorie van Reason, 1997):

• Een cultuur van rapporteren en informeren: binnen de organisatie rapporteren werknemers gemakkelijk problemen, fouten en bijna-ongevallen.
• Een rechtvaardige organisatiecultuur: er heerst vertrouwen. Werknemers worden zelfs aangemoedigd of beloond om informatie over veiligheid te delen. Ook is voor iedereen duidelijk wat aanvaardbaar en juist onaanvaardbaar gedrag is. Rechtvaardigheid en juiste informatie (ook al is het slecht nieuws) zorgen voor geloofwaardigheid en vertrouwen.
• Een flexibele cultuur: een organisatie met deze cultuur kan zich aanpassen aan veranderende omstandigheden en eisen en toch nog de focus op veiligheid houden.
• Een lerende cultuur: heerst deze cultuur op de werkvloer, dan werken werknemers individueel en samen om de veiligheid te versterken. Zij zijn bereid om in de spiegel te kijken en anderen aan te spreken op hun gedrag. Een lerende cultuur is een combinatie van goed geïnformeerd zijn, reflectie en de overtuiging dat het altijd nog beter kan en moet.