1.3 Leefstijl beïnvloeden
bemoeien
Als u ziet dat de werknemer slecht eet, te veel rookt of overmatig drinkt, mag u zich dan bemoeien met zijn leefstijl? Voordat u leefstijl op de agenda zet, is het van belang dat de arbeidsomstandigheden op de werkvloer goed geregeld zijn. Denk bijvoorbeeld aan het in kaart brengen van de arbeidsrisico’s, het aanpakken van fysieke en psychische belasting en toegang bieden tot een bedrijfsarts.
1.3.1 Aanhaken bij Nationaal Preventieakkoord
vitale werknemers
Werknemers die goed in hun vel zitten, hebben daar ook op het werk voordeel van. Vitale werknemers zijn productiever en minder vaak ziek. Hoewel leefstijl de keuze is van de werknemer, kunt u als arboprofessional werknemers wel degelijk bewust maken van (het effect van) hun leefstijl.
Doelstelling
gezonde leefstijl
Leefstijlthema’s sluiten nauw aan bij het Nationaal Preventieakkoord voor gezondere leefstijl. De doelstellingen van het akkoord op het gebied van gezonde leefstijl zijn:
- roken: terugdringen van het aantal rokers;
- overgewicht: in 2040 is nog maar 38% van de volwassen Nederlanders te zwaar. En nog maar 7,1% heeft obesitas. Dat is nu nog 14,5%;
- problematisch alcoholgebruik: in 2040 drinken jongeren en zwangere vrouwen geen alcohol. Het aantal Nederlanders dat te veel drinkt daalt van 8,8% naar maximaal 5%.
1.3.2 Doel en competenties gezond gedrag
fysieke herstel
Om een start te kunnen maken met gedragsverandering is energie van belang. Bij te weinig energie gaat het lichaam – net als een smartphone – in een energiebesparende modus. Het brein krijgt overdag voorrang en ’s nachts gaat het fysieke herstel voor. Is de energie er (staat iemand fit en energiek op), dan kunt u de leefstijlthema’s inzetten in de vorm van motiveren, begeleiden en ondersteunen met behulp van tools, workshops, stimuleren van beweging, betrokkenheid, coaching en voorbeeldgedrag.
Bewust zijn en bewust worden, zijn alleen mogelijk als werknemers de theorie begrijpen. Door middel van kennisoverdracht creëert u een beweging, stap voor stap. Probeer niet te snel en niet te veel tegelijkertijd te willen.
bespreekbaar
Wilt u gezondheid en vitaliteit bespreken, dan moet u voorbeeldgedrag vertonen. Voorbeeldgedrag is hier zaken bespreekbaar maken, zelf ook kwetsbaarheid durven tonen en je aan bepaalde regels houden Maak gezondheid, leefstijl, geluk, angsten, emoties, gevoelens, behoeften en (daadwerkelijke) intenties bespreekbaar. Geef geen oordeel, gebruik geen wijzend vingertje en neem waar mogelijk de coachende in plaats van de adviserende positie in. Luister actief, stel de juiste vragen en vraag door met oprechte interesse.
Reken op twee weken voor een kleine verandering. Niet alleen moeten het lichaam en het brein wennen, maar er zijn vaak ook vaste en oude patronen, conditioneringen, valkuilen, barrières, energielekken en vermoeidheid.
1.3.3 Wat mag en kunt u als arboprofessional?
Welke vragen mag u stellen aan werknemers en welke niet?
U mag niet:
- vragen naar de aard en oorzaak van een ziekte of aandoening;
- een diagnose stellen;
- een behandeling voorstellen;
- een waardeoordeel uitspreken.
draagvlak
middelen
Is het arbobeleid binnen uw organisatie op orde, dan kunt u in actie komen op het gebied van gezondheid en leefstijl.
Privacy op het werk
Werknemers hebben recht op privacy. De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) schrijft voor hoe u persoonsgegevens moet registreren en veilig bewaart om het lekken van persoonsgegevens te voorkomen. Wat de werknemer doet buiten werktijd valt dus onder het privacyrecht. Bemoeien met het privéleven mag niet, een gezonde leefstijl stimuleren mag wel.
In de volgende gevallen mag u een gezonde leefstijl bevorderen (instructierecht). U mag voorkomen dat de werknemer schade toebrengt aan anderen, dat de werkgever schade toebrengt aan de werknemer en u mag ingaan op een verzoek van de werknemer zelf.