8.5 Disbalans
draagkracht - draaglast
Uiteraard kunnen er ook andere redenen voor een disbalans zijn. Denk aan mantelzorg, rouw, het combineren van werk en gezin, en draagkracht versus draaglast.
Stress
combinatie
Stress op het werk is beroepsziekte nummer 1. De stress wordt vaak niet uitsluitend veroorzaakt door stress in de werksituatie. De combinatie van hoge belasting op het werk met belasting in het privéleven veroorzaken de stressklachten en leiden tot een verminderd functioneren op het werk. Bij langdurige stress is de balans tussen draagkracht en draaglast verstoord.
8.5.1 Mantelzorg
belasting
onderschat
Mantelzorg geeft een fysieke en emotionele belasting. Langdurig voor iemand zorgen kan zwaar zijn. De zorgen en het verdriet bepalen het leven, de balans tussen zorg voor de ander en zorg voor de werknemer zelf is zoek. De zorg voor de ander gaat voor. Dit wordt vaak onderschat. Niet alleen door collega’s en de werkgever, maar ook door de mantelzorger zelf. Stress op het werk is iets waar iedereen mee te maken kan krijgen. Bij mantelzorg speelt daarnaast het probleem van te weinig beschikbare tijd, waardoor de werknemer als het ware in de overlevingsmodus van dag tot dag leeft.
Maatregelen
controle en rust
prioriteiten
Wat kunt u als arboprofessional doen om mantelzorgers te ontlasten? Allereerst kunt u overzicht creëren bij de werknemer. Dit geeft controle en rust. Regelmatig opladen – bijvoorbeeld door middel van pauzes – schiet er vaak bij in. Regelmatig bewegen is belangrijk, het liefst in de buitenlucht. Daarnaast is zorgen voor minder afleiding een goede tip. Berichten op de telefoon of in de mailbox geven extra druk. Een werknemer doet er goed aan om prioriteiten te stellen en hulp in te roepen van bijvoorbeeld collega’s, buren of vrienden. Daarnaast is het bespreekbaar maken voor u van belang, want uw werkgever heeft ook belang bij fitte en vitale werknemers.
combineren werk en privé
Het goed zorgen voor zichzelf is de leefstijlgebieden inzetten. De werknemer zal dit als lastig ervaren, aangezien hij intensief voor een ander zorgt. De slaapkwaliteit, gezonde voeding, regelmatig bewegen en doen waar je gelukkig van wordt, kunnen weer meer balans creëren.
Verlof inzetten
langdurend zorg
eigen inzicht
Een werknemer die moeite heeft met het combineren van werk en privé, kan mogelijk verlof inzetten. Er zijn verschillende verlofvormen die van toepassing zouden kunnen zijn:
- Kortdurend zorgverlof. Deze verlofvorm kan een werknemer inzetten als iemand in zijn omgeving ziek is, zorg nodig heeft en hij de enige is die de zorg kan verlenen.
- Langdurend zorgverlof. Heeft iemand in de omgeving langdurend zorg nodig, dan kan de werknemer mogelijk langdurend zorgverlof opnemen.
- Calamiteitenverlof. De naam zegt het al: is er een calamiteit (denk aan een lekkage in huis, een kind dat ziek van school moet worden gehaald of een plotseling overlijden), dan kan de werknemer deze vorm van verlof inzetten.
- Ouderschapsverlof. Ouders kunnen tot het achtste levensjaar van ieder kind 26 keer het aantal werkuren per week opnemen. Zij mogen deze verlofuren naar eigen inzicht besteden en hoeven ze niet te besteden aan de zorg voor hun kind(eren).
Niet alle verlofvormen zijn doorbetaald. Ook zijn er verschillende regels aan verbonden. Meer hierover leest u op rendement.nl/arbodossier.
8.5.2 Rouw en verlies
verwerken van groot verlies
Rouw op de werkvloer verdient extra aandacht. Bij rouw denkt u misschien aan het verwerken van het verlies van een overledene. Maar rouw en verlies zijn een ruimer begrip. Rouwen betekent het verwerken van een groot verlies. Het kan ook gaan om verlies van gezondheid, de hoop op een kind, een relatiebreuk, een echtscheiding of ontslag. Kortom: iets waar de werknemer aan gehecht is en wat wordt ‘afgenomen’. Dit kan het leven totaal op zijn kop zetten.
Onderzoeken
Dit vraagt om een veilige werkvloer waar begrip en rouwkennis aanwezig is. Samen met de leidinggevende, een hr-werknemer of met u als arboprofessional kan de werknemer onderzoeken wat nodig is om op een goede manier weer aan het werk te gaan.
Rouw vergt veel tijd en energie, en laat zich niet vastleggen op vooraf bepaalde dagen. Het vraagt om maatwerk. Werken kan helend werken en afleiding bieden, maar iemand ook juist opbreken. Bied een luisterend oor en begeleid rouwende werknemers bij de terugkeer.
steun geven
handvatten
Met name bij rouw is het zowel voor de werknemer, collega’s als werkgever lastig om met het verliesproces om te gaan. Anderen rouwen ook mee en weten niet wat te doen of te zeggen, waardoor er een ongemakkelijke sfeer kan ontstaan. Als arboprofessional kunt u steun geven. Ontbreekt de steun, dan kan een rouwproces stagneren. Dit kan zich uiten in langdurige fysieke klachten, somberheid, depressie, relationele problemen, isolement en werkuitval. Bij rouw kunt u de volgende handvatten in gedachten houden:
- blijf luisteren en blijf hier tijd voor inruimen;
- vermijd clichés, zoals: ‘Het leven gaat verder.’ Bagatelliseer niet;
- geef geen ongevraagd advies, maar vraag welke behoeften de werknemer heeft;
- haal de rouwende uit de sleur: isolement en terugtrekken liggen namelijk op de loer;
- laat ook onverwachts iets van u horen;
- praat mét de rouwende werknemer en niet óver hem;
- verwijs de werknemer eventueel door naar een coach die is gespecialiseerd in rouw en verlies.