4.1 Rugpijn
verzuim
versleten
Veel werknemers die fysiek zwaar werk doen, krijgen vroeg of laat last van hun rug, al dan niet tijdelijk. Rugklachten zijn – na griep of verkoudheid – de belangrijkste reden voor verzuim. Het lastige van rugklachten is dat ze nooit helemaal te voorkomen zijn. Ook als je de juiste werkhouding aanneemt en hulpmiddelen gebruikt, kunnen er nog rugklachten ontstaan. Toch is het zinvol om maatregelen te nemen om rugklachten zoveel mogelijk te voorkomen. Zo hoeven werknemers niet met een versleten rug door te sukkelen tot aan hun pensioenleeftijd.
4.1.1 Oorzaak
atypische rugklachten
tillen
Voor (lage)rugklachten geldt dat deze soms het gevolg zijn van een bepaalde aandoening, zoals een hernia. Veel vaker echter is de exacte oorzaak niet duidelijk. Een medewerker heeft dan wel last van zijn rug, maar de klachten zijn niet direct te herleiden. Dit worden atypische rugklachten genoemd. De pijn kan bijvoorbeeld ontstaan door overbelasting van de rug, een verkeerde beweging, zwaar en verkeerd tillen, blootstelling aan lichaamstrillingen of langdurig in een gedraaide houding werken. Daarnaast kunnen al bestaande lichamelijke kenmerken van invloed zijn, zoals overgewicht, een slechte conditie of te zware borsten.
4.1.2 Verzuim
Veel werknemers met atypische lagerugklachten herstellen binnen acht weken. Duurt het verzuim langer dan drie maanden, dan is er sprake van chronische rugpijn. Meestal is intensieve begeleiding nodig voor de re-integratie van de werknemer.
Opletten met advies bij een hernia
verkrampt
operatie
Uit angst voor terugkerende rugpijn gaan mensen vaak verkrampt bewegen, waardoor het probleem alleen maar groter wordt. Weinig beweging leidt tot zwakke spieren, waardoor er juist meer kans op pijn ontstaat. Let wel op bij bepaalde aandoeningen, zoals een hernia. Dan is bewegen juist een slecht idee. Vaak is rust noodzakelijk en het kan ook zijn dat de werknemer een operatie moet ondergaan. Het is verstandig om een medewerker met rugklachten altijd door te verwijzen naar een arts, zodat deze kan adviseren of bewegen een oplossing is of juist niet.
4.1.3 Maatregelen
Om rugklachten te voorkomen, kunt u maatregelen nemen om werknemers zo veilig mogelijk te laten tillen en dragen. Let daarnaast op blootstelling aan trillingen en een juiste werkhouding. Zorg bijvoorbeeld voor een goede werkhoogte, zodat medewerkers zo min mogelijk hoeven te bukken.
Tillen
aanwijzingen
grenswaarde
Hoe zwaarder werknemers tillen, hoe groter de kans op beschadiging van de rug. Maar ook het tillen van lichte voorwerpen kan risico’s met zich meebrengen, bijvoorbeeld door een verkeerde houding. U kunt de volgende aanwijzingen gebruiken:
- Zorg voor goede hulpmiddelen bij het tillen van voorwerpen, zoals heftrucks, laadkleppen en steekwagens.
- Zorg dat zware spullen handvatten hebben, zodat in ieder geval de grip verbetert.
- Zorg dat er geen obstakels in de weg staan.
Hulpmiddelen bij het tillen van lasten
instructie
De Arbowet stelt geen grenswaarden voor fysieke belasting. Wel is er een gezondheidskundige grenswaarde en zijn er vuistregels voor hoeveel een werknemer kan dragen of tillen zonder dat het schade veroorzaakt. De werkgever moet instructies geven en voorlichting over veilige manieren om het lichaam te belasten. Methoden om te beoordelen wat een redelijke grenswaarde is, zijn:
- tillen en dragen: NIOSH-methode tillen;
- duwen, trekken en knijpen: KIM (Key Indicator Method);
- repeterende bewegingen: KIM manuele handelingen;
- ongunstige werkhoudingen: WHI (werkhoudingsinstrument).
Kijk ook in de arbocatalogus van uw eigen branche voor oplossingen en maatregelen.
Trillingen
wervelkolom
schokken
Door trillingen van elektrische apparaten op het lichaam kunnen rugklachten ontstaan. Vooral de zogenoemde ‘lichaamstrillingen’ kunnen desastreus zijn voor de lage rug en de wervelkolom. Dit zijn trillingen die via de voeten of het zitvlak worden overgedragen op een persoon. Meestal draagt de stoel op een voertuig de trillingen of schokken over, maar soms is er bijvoorbeeld een trillend bordes waar werknemers op moeten staan.
vering
Om blootstelling aan lichaamstrillingen te verminderen, kunt u de volgende maatregelen nemen:
- Kies voor het voertuig of apparaat dat het minst trilt.
- Zorg voor alternatieve transportmiddelen, bijvoorbeeld een transportband.
- Onderhoud de bestuurdersstoel van bijvoorbeeld heftrucks of tractoren en vervang deze als dat nodig is.
- Stel de vering van de stoel goed in.
- Maak het wegdek zo glad mogelijk.
- Zorg ervoor dat werknemers hun snelheid zo veel mogelijk beperken.